Ongekende opbrengstdalingen in 2018 door hitte en droogte
De uitzonderlijke weersomstandigheden in 2018 hebben de belangrijkste akkerbouwgewassen danig parten gespeeld. Alleen de granen, die al voor de ergste droogte waren afgerijpt, ontkwamen veelal aan de gevolgen van de droogte.
In augustus 2018 heeft Wageningen Economic Research al een eerste inventarisatie naar de droogteschade uitgevoerd. Begin oktober volgde een update en in december werden de ramingen gepubliceerd. De opbrengstcijfers in dit artikel zijn gebaseerd op de gemiddelde opbrengsten op LMM-bedrijven in 2006-2017. Voor 2018 is gebruik gemaakt van de ramingen, zoals door Wageningen Economic Research in december gepubliceerd.
Kleigebieden
Figuur 1 laat de gemiddelde opbrengsten zien van aardappelen, suikerbieten en uien in de Kleiregio. Al deze gewassen laten grote opbrengstdervingen zien.
Voor suikerbieten wordt rekening gehouden met een derving van 10% ten opzichte van 2017. Daarmee komt de gemiddelde opbrengst uit op 85 ton suikerbieten per hectare. Omdat het suikergehalte wel wat hoger uit zal vallen dan gewoonlijk, is de opbrengstderving gemeten in kg suiker per ha iets minder dan de grafiek laat zien.
Ook consumptieaardappelen hadden duidelijk te lijden onder de droge omstandigheden. Gemiddeld is een opbrengstderving voorzien van 20% ten opzichte van 2017. De gemiddelde kg-opbrengst wordt geraamd op 41 ton per hectare.
Verwacht wordt dat de gemiddelde kg-opbrengsten van pootaardappelen in 2018 uit zullen komen op ongeveer 32 ton per hectare. Dat is een derving van 15% ten opzichte van het opbrengstniveau van 2017. Daarbij kan worden aangetekend dat de sortering van de pootaardappelen fijner is, waardoor er meer knollen in de verkoopbare maten terecht komen. Anderzijds wordt in de aardappelen nogal wat doorwas en virusziekte geconstateerd, met negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het verkoopbare product.
De kg-opbrengst van uien valt zwaar tegen. Hier wordt rekening gehouden met een halvering van de oogst.
Zandgebieden
In figuur 2 staan de opbrengstontwikkelingen in de zandgebieden. Ook hier is sprake van grote opbrengstdalingen in 2018.
De suikerbietenoogst zal naar verwachting blijven steken op slechts 70 ton per hectare. Dat is een opbrengstderving van 20% ten opzichte van 2017. Voor de aardappelen worden zelfs nog grotere opbrengstdalingen verwacht: zowel voor consumptieaardappelen als voor zetmeelaardappelen zal de knolopbrengst waarschijnlijk ruim 30% lager uitvallen. Het zetmeelgehalte lijkt iets hoger te zijn dan gebruikelijk. Per saldo wordt een vermindering van de zetmeelproductie verwacht van gemiddeld 28%.
Grote verschillen
De spreiding rond de bovenstaande opbrengstniveaus is zeer groot. Tussen regio’s en ook tussen bedrijven binnen een regio komen zeer grote verschillen voor, afhankelijk van de duur van de droogte, de droogtegevoeligheid van de grond en de mogelijkheid tot beregening. Het zwaarst getroffen zijn de akkerbouwbedrijven op de zandgronden en in het Zuidwestelijk kleigebied, terwijl de opbrengstdalingen in het Noordelijk kleigebied en in de IJsselmeerpolders aanzienlijk kleiner zijn.
Henri Prins, Wageningen Economic Research
Lees meer
- Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM)
- Nieuws, december 2018: Inkomen land- en tuinbouw sterk gedaald na topjaar 2017