Wagenings vooronderzoek laat zien: Tuinieren kan herstel na kanker bevorderen

Mensen die na kanker meer bewegen en gezonder eten, ervaren een betere kwaliteit van leven dan lotgenoten die dit niet doen. Toch passen de meesten hun leefstijl nauwelijks aan, zo komt uit de Wageningse COLON-studie naar voren. Amerikaans onderzoek wijst uit dat tuinieren (ex)patiënten kan helpen om meer te bewegen en meer groenten te eten.

Helende tuinen

Reden voor Wageningen University & Research om in 2016 het eenjarige pilot-project Helende Tuinen op te zetten. Kankerpatiënten konden hierin onder begeleiding een seizoen lang tuinieren op het terrein van Parkhuys Almere, een ontmoetingsplek voor kankerpatiënten en betrokkenen. Het initiatief, onderdeel van het programma ‘The Feeding City’ van AMS Institute, telde naast Wageningen University & Research en Parkhuys Almere nog drie partners: Flevo Campus, Flevoziekenhuis en Donkergroen.

Actief en energiek

De pilot bleek een groot succes. “Deelnemers waren actiever en voelden zich energieker dan voorheen”, zegt Kampman. “En ze waardeerden het contact met lotgenoten. Mensen praatten met elkaar over de tuin en wisselden tussendoor ervaringen uit over de chemokuur die ze net achter de rug hadden. Ze gingen daarnaast als vanzelf meer groente en fruit eten.”

Toon Tuin

Het idee is inmiddels overgenomen door het Toon Hermans Huis in Ede, een inloophuis voor mensen die te maken krijgen met kanker. In de ‘Toon Tuin’ werken (ex)patiënten en vrijwilligers sinds twee jaar met veel plezier samen. De Toon Tuin wordt in de Regiodeal Foodvalley, een meerjarige samenwerking tussen de Nederlandse overheid en circa tien regionale partijen waaronder Wageningen University & Research, genoemd als voorbeeldproject. “We willen het initiatief verbreden, bijvoorbeeld naar andere Toon Hermanshuizen in Utrecht en Gelderland”, aldus Kampman.

Vervolgonderzoek

Een nieuwe interventiestudie onder 160 mensen die dikke darmkanker hebben gehad moet uitwijzen of er daadwerkelijk een oorzakelijk verband is tussen een gezonde leefstijl en een hogere kwaliteit van leven bij (ex)kankerpatiënten. Het onderzoek, gecoördineerd door Wageningen University & Research moet daarnaast inzicht geven in welke technieken voor blijvende leefstijlverandering het beste werken bij deze groep. “Kanker vergt lichamelijk en geestelijk heel veel energie, en we merken dat veel ex-patiënten simpelweg te moe zijn om hun leefstijl te verbeteren”, zegt Kampman.

Verandering moet plaatsvinden in kleine stappen. Daarbij is het belangrijk dat mensen kunnen doen wat bij ze past. “(Ex)kankerpatiënten krijgen bezoek aan de sportschool vergoed door hun zorgverzekeraar, maar niet iedereen voelt zich daar thuis”, benadrukt de hoogleraar. Tuinieren kan mensen die houden van buiten zijn helpen om meer te bewegen en gezonder te eten. “Het zou mooi zijn als zorgverzekeraars ook zo’n activiteit vergoeden.”

Kwaliteit van leven

Een op de drie mensen in Nederland krijgt vroeg of laat de diagnose kanker. Circa 60% overleeft, afhankelijk van het soort kanker en het stadium waarin het ontdekt wordt. Ex-kankerpatiënten kampen vaak met chronische vermoeidheid, depressie, angsten en andere klachten die de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden. Sommige mensen zijn hierdoor zelfs niet meer in staat om te werken. (Ex)-kankerpatiënten hebben vaak een verhoogd risico op diabetes en hart- en vaatziekten. Een gezonde leefstijl is voor deze groep dus extra belangrijk. Toch passen mensen tijdens en na kanker hun leefstijl nauwelijks aan.

Website over voeding en kanker

Patiënten krijgen vaak geen of weinig voorlichting over leefstijl en voeding, terwijl zij hier wel behoefte aan hebben. Wageningen University & Research heeft daarom samen met de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO) en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) een website opgezet met betrouwbare informatie over voeding en beweging bij kanker. Deze website is inmiddels ondergebracht bij het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WKOF): www.voedingenkankerinfo.nl

Meer weten?

Neem contact op met Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Ziekte bij Wageningen University & Research.