UITGELICHT: Ondersteunen van keuzes voor duurzaam watergebruik
LEI Wageningen UR geeft belanghebbenden in diverse landen inzicht in de gevolgen die verschillende keuzes over het gebruik van water voor voedselproductie hebben. Het betreft keuzes ten aanzien van duurzaam watergebruik, investeringen in waterbeheer, de verdeling van water en ten aanzien van waterallocatiemechanisme.
In een groot aantal landen wordt meer grondwater gebruikt voor de productie van voedsel dan wordt aangevuld. Er worden steeds diepere waterputten geslagen om zelfvoorzienend te kunnen zijn, wat op den duur niet kan blijven doorgaan. In water schaarse landen, zoals Jemen, zou het veel logischer zijn om voedsel te importeren of om de teelt van gewassen die veel water verbruiken te verplaatsen naar waterrijke gebieden, zoals Oost-Afrika, Brazilië en Noord-Australië. China koopt al grote lappen grond op in Afrika voor het bedrijven van grootschalige landbouw. Daar is veel kritiek op en dat heeft met name te maken met de manier waarop dit gebeurt. Maar om de wereld te voeden is het wel nodig dat het agrarisch potentieel van deze gebieden veel beter benut wordt en dat de opbrengst wordt verhoogd.
De zoetwaterschaarste op veel plekken in de wereld is voor een groot deel te wijten aan het feit dat er in de vorige eeuw juist in gebieden met weinig neerslag grootschalige irrigatiesystemen zijn aangelegd. Deze systemen zijn sterk afhankelijk van aanvoer van grote hoeveelheden water van elders. In een situatie van waterschaarste kan het zinvol zijn herallocatie te overwegen. Daarbij verschuift de watertoekenning aan permanente, grootschalige geïrrigeerde landbouw in droge gebieden en seizoenen naar supplementaire irrigatie in gebieden en seizoenen waarin een groot deel van de gewasbehoefte aan water afkomstig is van de directe regenval. Waterherverdeling is een politiek onderhandelingsproces.
Economische analyses kunnen dergelijke keuzes ondersteunen en maakt keuzes ook transparanter. Wat geven we bijvoorbeeld aan voedselproductie op als we meer water voor de natuur beschikbaar stellen? Ook adviseert het LEI ten aanzien van investeringen in waterbeheer, zoals supplementaire irrigatieen de keuze van het soort waterallocatiemechanisme, zoals flexibele en betrouwbare watergebruiksrechten.
Het verschuiven van de voedselproductie naar gebieden waarin een groot deel van de gewasbehoefte aan water afkomstig is van directe regenval maakt landen wel afhankelijk van elkaar. Samenwerking is dan ook cruciaal voor wereldwijde voedselzekerheid. Samenwerking op het gebied van waterbeheer is overigens tevens het thema van World Water Day 2013, die dit jaar gehost wordt door Nederland.