Interview

“We moeten AI samen verbeteren om het juiste te doen”

“Artificial intelligence (AI) moet worden ingezet voor het goede, niet voor slimme tandenborstels,” zegt Ioannis Athanasiadis. Hij is onlangs benoemd tot hoogleraar AI en data science aan Wageningen University & Research. “Ik vind het fascinerend hoe we AI kunnen inzetten voor goede zaken en voor het helpen overleven van de mensheid.” Dat is wat hem naar de WUR bracht, waar hij zich richt op de integratie van AI in het domein van voedsel en leefomgeving.

Toen Ioannis in 1995 zelf student was aan de Aristoteles Universiteit van Thessaloniki in Griekenland, spaarde hij voor een vaste telefoonlijn, zodat hij een modem kon hebben en verbinding kon maken met het internet van de universiteit.

“Ik was altijd al een nerd, altijd goed met wiskunde,” legt Ioannis uit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij zijn carrière begon in de elektrotechniek en computertechniek. Hij werkte in Zwitserland en Griekenland, en kwam in 2015 naar WUR. Eerst bij de leerstoelgroep Informatie Technologie, daarna bij het Laboratorium voor Geo-informatiekunde en Remote Sensing, Nu is hij aangesteld bij het Wageningen Data Competence Center (WDCC). Zijn ambitie? “Data-intensieve ontdekkingen in het agro-milieusysteemonderzoek mogelijk maken en een dynamiek tussen technologie en wetenschappers tot stand brengen. Dat heeft natuurlijk impact binnen WUR als organisatie, en het is aan ons om die impact uit te breiden naar de maatschappij.”

Hoe helpt AI om dat te bereiken?

kaderfoto_Ioannis_Jeroen Hofman.jpg

“AI is de tak van de informatica die zich richt op het trainen van machines, zoals computers, om beslissingen te nemen. Bij AI schrijven we computers niet voor wat ze moeten doen, maar laten we ze oplossingen ontdekken uit data of uit een set regels. Het doel is dat machines in staat zijn problemen op te lossen zonder dat we ze een expliciete oplossing bieden. In een project bouwen we bijvoorbeeld een AI-gestuurd systeem dat de gewasopbrengst kan voorspellen, zodat we op Europese schaal sneller en nauwkeuriger kunnen bepalen wanneer en waar oogsten mislukken. Deze informatie kan dan worden gebruikt om beleidsmakers en landbouwers beter advies te geven. Een dergelijk voorspellingssysteem bestaat al, maar wij verbeteren het met AI, die gegevens gebruikt om te leren van situaties uit het verleden.”

“Een ander voorbeeld is het project Digital Future Farm, waarbij we AI-modellen bouwen die data gebruiken om te leren hoe gewassen groeien; die data kunnen we inzetten om het stikstofgebruik te verminderen en slimmere landbouwbeslissingen te maken. Daar is in Nederland behoefte aan, dus het project is mede daardoor gestimuleerd.”

Dat werk klinkt erg praktisch en bruikbaar.

“Dat is het ook, ik focus op toepasbaarheid in mijn onderzoek. Ik vind het belangrijk om niet alleen tools en algoritmes te ontwikkelen, maar ook om dat te doen met een goed doel voor ogen. Ik wil een 'integration-first'-benadering, wat betekent dat we de kracht van AI en datawetenschap gebruiken om het begrip over andere domeinen – in ons geval voedsel en leefomgeving – te transformeren. De introductie van AI in dergelijke domeinen brengt verschillende uitdagingen met zich mee, dus we moeten nieuwe methoden en modellen ontwikkelen die specifiek op deze domeinen zijn toegesneden, terwijl we bestaande kennis op een betere manier hergebruiken.”

Hoeveel samenwerking met andere domeinwetenschappers is daarvoor nodig?

“Heel veel! AI komt tot stand in teams, niet in individuen. Mijn onderzoek gaat over hoe data en datagedreven processen helpen bij besluitvorming. Dat is complex, want het vereist zowel diepgaande kennis van datasystemen als een diepgaand begrip van de problemen binnen de domeinen. Je kunt het één niet doen zonder het ander. Dat is ook waarom WUR een belangrijke rol speelt op dit terrein: Wageningen heeft zowel de AI- als de domeinexpertise en ik vind het heel interessant om die samen te brengen.”

Ik vind het belangrijk om niet alleen tools en algoritmes te ontwikkelen, maar ook om dat te doen met een goed doel voor ogen

“Eigenlijk sluit dit aan bij een andere ambitie van ons: WUR zichtbaarder maken als universiteit die AI op de agenda heeft staan. Op dit moment zijn we nog niet heel zichtbaar, maar ik denk dat WUR de ideale plek is om AI zodanig te verbeteren dat we het kunnen inzetten om het potentieel van de natuur te verkennen en de kwaliteit van leven te verbeteren. WUR heeft het allemaal op één campus. Dat is een uniek voordeel dat een integratieve aanpak mogelijk maakt.”

Wat houdt de onderwijscomponent van deze aanstelling in?

“Ik geef vakken over Deep Learning en Machine Learning, en ik ben bezig met de voorbereiding van een MOOC (Massive Open Online Course, red.) over big data. Maar meer nog dan programmeerkennis overdragen, wil ik studenten leren denken als computerwetenschappers, zodat ze in staat zijn om data en concepten te beheren die wat abstracter zijn. Programmeertalen veranderen zo snel; als studenten leren hoe ze in abstracte termen moeten denken, hoe algoritmen werken, zullen ze met dergelijke uitdagingen kunnen omgaan. Dat is de essentie van data science.”

Wat kunnen we over vijf jaar van AI verwachten?

“Dat is een lastige vraag, want vijf jaar geleden was AI nog zo anders. Het evolueert zo snel, een voorspelling doen voor over vijf jaar is voor AI als een eeuw later. Ik weet niet waartoe we in staat zullen zijn, maar ik zou graag zien dat WUR dan een AI-toolkit heeft en dat in de AI-gemeenschap de WUR-agenda meer centraal staat. En over vijf jaar moeten we ook verschillende voorbeelden hebben van oplossingen die we samen met zowel AI- als domeinwetenschappers hebben ontwikkeld.”

De grootste uitdaging is hoe we technologie op een verantwoorde manier toepassen

“Ik heb de laatste tijd ook veel teruggekeken en nagedacht over technologische vooruitgang. Wat als Covid er was geweest vóór het internet? Stel je voor we in de jaren tachtig of negentig in lockdown zaten: hoe zouden we dan bijblijven met het leven? In 2020 konden we dat wel, maar stel je voor dat... Het is moeilijk voor te stellen wat dat zou hebben betekend voor alle verschillende aspecten van het menselijk leven, van persoonlijke communicatie tot de economie tot onderwijs en onderzoek.”

Brengt dit digitale tijdperk ook nieuwe uitdagingen met zich mee?

“Zeker. De grootste uitdaging is hoe we technologie op een verantwoorde manier toepassen. In de afgelopen tien tot twintig jaar zijn we overspoeld met data van sensoren, telefoons, nieuwe apparaten en dergelijke. Hoe beheer je de data die zij produceren? En tegen welke kosten? Er is veel discussie over de ecologische voetafdruk van informatietechnologie; denk maar aan online boodschappen bestellen en ze aan je voordeur laten leveren. Het digitale tijdperk is niet gratis en we leven in zeer interessante tijden.”

“Ik heb afgelopen zomer nog een voorbeeld meegemaakt van wat ik beschouw als de negatieve impact van technologie als een instrument om te verbinden. Ik bezocht een heel bijzondere plek met een palmbomenbos naast een strand in Griekenland, een echt unieke plek. Het zat er vol met mensen, maar geen van hen zag de schoonheid ervan: ze waren allemaal aan het Instagrammen en aan het zenden. Ik vond dat eerlijk gezegd nogal schokkend.”

“Mijn beste tip voor als je vrij hebt, is om een heel oude telefoon te kopen, die ook echt als telefoon te gebruiken en aantekeningen te maken met pen en papier, heel ouderwets. Bel je vrienden om plannen te maken en laat de sociale media links liggen. De digitale wereld kan overweldigend zijn, omdat ze voor alles wordt gebruikt: werk, ontspanning, contact houden... Ik werk de hele dag met technologie, daarom zorg ik ervoor dat ik me in mijn vrije tijd loskoppel, zodat ik contact kan maken met mensen en de natuur.”

Maak kennis met onze nieuwe universitair hoofddocent en 2 nieuwe hoogleraren

WUR heeft Anna Fensel, Ioannis Athanasiadis en Ricardo da Silva Torres aangesteld om AI en data science in onderzoek toe te passen en verder te brengen, en zo bij te dragen aan het vinden van oplossingen voor de uitdagingen in de domeinen voeding, gezondheid, milieu en maatschappij.

Het ontwikkelen van AI staat ook op de agenda van WUR’s strategisch plan “Finding Answers together”.