“WUR moet de ontmoetingsplaats zijn voor AI en domein-wetenschap”

Zijn academische loopbaan bracht Ricardo van de Universiteit van Campinas, Brazilië, naar de Verenigde Staten, Noorwegen en uiteindelijk naar wat hij als zijn thuis voelt: Wageningen. In 2017 kwam hij er voor het eerst, omdat hij drie maanden op bezoek was bij een van zijn studenten. Ricardo en zijn gezin besloten vervolgens in 2018 met sabbatical te gaan om ofwel in Groningen, waar hij betrokken was en is bij een sport- en wetenschapproject, ofwel in Wageningen te gaan wonen. Vanwege Ricardo’s betrokkenheid bij projecten op het gebied van fenologie – specifiek het gebruik van AI om de impact van klimaatverandering op planten te beoordelen – kozen ze voor Wageningen.

Ricardo: “Dat sabbatical was een ongelooflijk inspirerende ervaring. Terug in Brazilië, waar ik vandaan kom, had ik veel administratieve taken, maar in Wageningen kon ik mijn onderzoek weer opstarten. Gezien onze ervaring in Wageningen, het politiek en financieel instabiele scenario in Brazilië én het gebrek aan middelen voor onderzoek daar, realiseerden we ons dat onze toekomst in het buitenland lag. We gingen eind 2018 terug naar Brazilië en verhuisden zeven maanden later naar Noorwegen, waar ik werkte aan de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie (NTNU). Ik gaf cursussen computer graphics, met de nadruk op modelling, simulatie en visualisatie.”

“Twee jaar later kreeg ik een heel interessant telefoontje van WUR, over precies deze positie. Onze ervaring in 2018 was zo positief, dat terugkeren afgelopen juli voelde als thuiskomen. Mijn gezin en ik zijn hier zo gelukkig, dat we zeker van plan zijn om hier te blijven.”

Wat maakt WUR zo aantrekkelijk voor jou?

“Er zijn hier veel mogelijkheden, dat is wat WUR tot zo’n bijzondere plek maakt. Er is zoveel kennis beschikbaar op het gebied van agrifood, dieren, voeding, milieu en sociale wetenschappen. Dat is om verschillende redenen ongelooflijk belangrijk. Ten eerste levert al het onderzoek dat op deze gebieden wordt uitgevoerd ons bakken aan geweldige data op, die kunnen worden gebruikt voor analyse. Het gebruik van data science en AI kan dan ook leiden tot onverwachte kennisontdekkingen. Ten tweede doet WUR baanbrekend onderzoek op deze terreinen, wat betekent dat we hier de beste mensen hebben. Samen kunnen we onderzoeksvragen aanpakken die wereldwijd relevant zijn, zoals: hoe kunnen we in 2050 10 miljard mensen voeden?”

“Ik ben vanuit mijn comfortzone van computerwetenschappen overgestapt naar het domein van voedsel en leefomgeving. Zeer opwindend, want wij wetenschappers zijn op deze manier in staat om belangrijke problemen aan te pakken die impact kunnen hebben voor verschillende samenlevingen, meerdere landen, zelfs hele bevolkingsgroepen. Dat is mijn drive.”

Hoe werkt die samenwerking?

“Om AI en machine learning toe te kunnen passen en ontwikkelen, moeten we weten hoe we domeinkennis kunnen modelleren, hoe we domeinproblemen in kaart kunnen brengen voor AI-onderzoek en hoe we die AI-resultaten vervolgens kunnen interpreteren. WUR-onderzoekers kunnen ons, datawetenschappers, helpen om die gegevens en resultaten te begrijpen, omdat zij bijvoorbeeld weten hoe planten werken. Ook kunnen zij ons helpen herkennen als iets niet logisch is, wat erop kan wijzen dat er een probleem is met het model dat we hebben gemaakt. Werken in data science vereist die kruisbestuiving van mijn expertise en die van hen.”

“Sterker nog, ik zou zeggen dat mijn focus in het onderzoek ligt op samenwerking, zowel met doorgewinterde als met aankomende onderzoekers. Dat is ook onderdeel van deze nieuwe AI-posities bij WUR: van Anna Fensel, Ioannis Athanasiadis en mij wordt verwacht dat we interacteren met en bijdragen aan verschillende onderzoeksgroepen. Als je je de onderzoeksgroepen voorstelt als verticale pijlers, dan bewegen wij ons horizontaal door die groepen heen. Dat maakt deze positie vrij uniek.”

Wat is je opdracht binnen deze positie?

“Dat is een moeilijke vraag, want een deel van onze gezamenlijke missie is om de universiteit te ondersteunen bij het definiëren van een visie op AI en data science. Onze respectievelijke rollen zijn dus niet in steen gebeiteld. Ons belangrijkste doel is om succesvolle onderwijs- en onderzoeksactiviteiten op het gebied van data science en AI te helpen ontwikkelen binnen alle verschillende WUR-onderzoeksgroepen. Dit betekent dat we bijdragen aan het ontwikkelen van programma’s, strategieën en sets van acties die versterken hoe WUR omgaat met en profiteert van data science en AI-technologieën.”

“Ieder van ons is aangesteld bij een andere leerstoelgroep; de mijne is de Farm Technology Group, waar het onderzoek zich bijvoorbeeld richt op hoe computervisie of robotica kan worden toegepast om landbouwactiviteiten te ondersteunen, en op het ontwikkelen van besturingsmethoden voor kassen. Op dit moment ben ik nog bezig met het in kaart brengen van de uitdagingen die deze groep in hun domein aanpakt als het gaat om data science en AI. Ik heb ook vruchtbare gesprekken gevoerd met voedingsonderzoekers en ik ben betrokken bij het schrijven van voorstellen voor sociale wetenschappen. Dan is er nog een lopende onderzoeksactiviteit voor Environmental Sciences en zal ik betrokken zijn bij de programma’s van het Wageningen Data Competence Center (WDCC). Ik ben van plan om zoveel mogelijk contacten te leggen met verschillende wetenschapsgroepen.”

Als mensen denken aan een universiteit met data science en AI in het repertoire, denken ze meestal niet meteen aan WUR...

“Nee, en ik wil dus helpen om de zichtbaarheid van WUR te verbeteren, zodat iedereen die geïnteresseerd is in data science en AI in de domeinen voeding en leefomgeving, als eerste aan WUR denkt. WUR moet de ontmoetingsplaats worden voor AI en domeinwetenschap. Het WDCC werkt hier al aan, door activiteiten te organiseren als workshops en andere evenementen die onderzoekers en experts uit zowel de Nederlandse als de internationale gemeenschap bij elkaar kunnen brengen. We moeten mensen laten weten dat we in staat zijn geweest om AI-talent sterk te ontwikkelen én dat we hiermee verder gaan om talent te behouden en aan te trekken. Ik bedoel, onderzoek zit ons in het bloed. We moeten samenwerken aan Europese onderzoeksvoorstellen en bijdragen aan relevante projecten, zodat mensen dat ook echt kunnen zien. In het kort: we moeten onze zichtbaarheid verbeteren, talent aantrekken en relevante onderzoeksvragen identificeren.”

Hoe zit het met het ontwikkelen van studententalent?

“Als onderzoeker wil ik dat studenten en onderzoekers betrokken zijn bij postdocs. Ik wil dat ze samenwerken, perspectieven en ervaringen uitwisselen, relevante onderzoeksvragen aanpakken en samen de resultaten verspreiden. Op dit moment ben ik bezig met het bij elkaar krijgen van middelen zodat ik een eigen groep studenten kan hebben die zich bezighoudt met gezamenlijke onderzoeksactiviteiten binnen alle wetenschapsgroepen, zowel nationaal als internationaal.”

Wat zal de bredere impact van je werk bij WUR zijn, hoop je?

“Ik hoop dat mijn inspanningen zullen bijdragen aan de implementatie van duurzame, effectieve en efficiënte activiteiten in de private en publieke sector. En dat ze beter geïnformeerde besluitvorming zullen ondersteunen. Ik wil graag de mogelijkheden, uitdagingen en risico’s van data science en AI-technologieën in kaart brengen. Ik wil een bijdrage leveren aan beleidsvorming, regelgeving en richtlijnen voor het juiste gebruik van dergelijke technologieën. Ook wil ik ideeën ontwikkelen over hoe we kunnen innoveren en hoe we nieuwe technologie kunnen creëren die kan leiden tot nieuwe bedrijven (zoals op AI gebaseerde beslissingsondersteunende systemen voor de agrifoodsector) en banen (zoals milieudatawetenschappers). Dat is waarschijnlijk de meest tastbare impact van wat we doen. En last but not least wil ik een verschil maken in het onderwijs: mensen helpen kennis op te doen en hun bewustzijn te vergroten ten aanzien van het verantwoord gebruik van tech in hun professionele en persoonlijke leven.”

“Wat ik in essentie zou willen doen, is manieren vinden om kennis en competenties te ontwikkelen om ervoor te zorgen dat data science en AI-technologieën de toekomst van samenlevingen kunnen transformeren in de richting van duurzame ontwikkeling.”