Blogpost

Van Apple naar appel; anders denken in de tuinbouw

article_published_on_label
22 april 2015

Een product waarvan je klanten wel 60% meer zouden willen hebben. Een overheid die dat graag wil stimuleren. De gezondheidszorg beveelt het aan. Je klanten zijn er van jongs af aan mee opgevoed. En als bedrijfstak heb je meer productie dan je lief is en dat je beneden de kostprijs aanbiedt. Dat lijkt me een situatie waarbij je als leidinggevende in een bedrijfstak je toch afvraagt hoe dat kan en of de marketing en het businessmodel wel op orde zijn.

Het product waar het hier om gaat, is - u begreep het al - groenten en fruit. Het gaat al jaren slecht in de glasgroenteteelt: de marges zijn smal en de risico’s groot, waardoor gemiddeld maar een schamel inkomen overblijft. Zo’n 40% van de bedrijven heeft financiële problemen en er zijn verschillende faillissementen.

De oplossing van deze problemen ligt op langere termijn niet op de tuinbouwbedrijven, maar in het systeem waarin die bedrijven functioneren. Prima als individuele telers proberen nog een kg per m2 meer te plukken, maar de echte oplossing moet liggen in het beter bedienen van de klanten.

Dat kunnen ketenpartijen zijn, zoals de retail en de out-of-home sector. Daar vinden veel veranderingen plaats waarop ingespeeld kan worden. Zo hebben de grote, brede supermarkten zoals Tesco en Albert Heijn het minder makkelijk dan tien jaar geleden. Hun superieure kennis van vers-logistiek is inmiddels door discounters zoals Aldi en Lidl gekopieerd. Aan de bovenkant van de markt ontstaan nieuwe formules die op duurzaamheid inspelen zoals Marqt. En dan is er nog de opkomst van de webwinkel met thuisbezorging. Ook in de out-of-home markt is er constante verandering in formules, met meer aandacht voor gezonde, naar de producent traceerbare producten.

Stimuleren consumptie

De grootste uitdaging is stimuleren van de consumptie. Volgens cijfers van het PBL ligt de consumptie van groenten en fruit 66% lager dan door de Gezondheidsraad als richtlijn wordt gehanteerd. Overheden zouden graag zien dat dit verbetert. De vraag is hoe.

In Europees onderzoek dat we binnenkort op de Expo in Milaan presenteren komen we tot de conclusie dat er veel geld wordt besteed aan onderzoek in de agrosector en in de gezondheidssector maar dat we betrekkelijk weinig weten van de brug tussen die twee: het gedrag van de consument (en soms patiënt) tussen voedsel en gezondheid. Er zal een goede onderzoeksinfrastructuur moeten komen die ons helpt te begrijpen waarom er zo’n groot gat zit tussen gewenst gedrag en werkelijk gedrag. Zodat we de kosten van de gezondheidszorg kunnen helpen beperken.

Ik denk dat we daar niet op hoeven te wachten om alvast wat stappen te nemen. Bijvoorbeeld door mee te liften met Apple en andere smart devices. Een bedrijf als Apple lukt het om mensen in de rij te laten staan voor een product dat tien jaar geleden niemand nodig dacht te hebben. Apple is inmiddels begonnen om onze leefstijl en gezondheid te meten met de telefoon en het slimme horloge: bewegen we genoeg, wat is de hartslag, loopt de bloeddruk niet op?

Waarom koppelen we daar de groenten- en fruitconsumptie niet aan vast? Ik zie een project voor me waarin we met de smartphonejeugd in een co-creatieproces apps verzinnen die hen helpen de groenten- en fruitconsumptie te beheren. Gezien de marges van de grootgrutters op groente en fruit, de belangstelling voor start-ups in de ICT-sector en de noodzaak van de tuinders om meer te verkopen, lijkt me hier toch een mooi initiatief mogelijk. We werken het graag met u uit.

Krijn Poppe

Deze blog is geïnspireerd op een lunchlezing die de auteur op vrijdag 24 april geeft over de crisis in de tuinbouw, georganiseerd door de Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit van Zuid-Holland. De auteur is lid van deze commissie. Op vrijdag 15 mei presenteert het door het LEI geleide Europese project EuroDISH zijn bevindingen op de Expo in Milaan.