Dossier

Gras en weidegang

Gras en weidegang vormen de basis van de melkveehouderij. Met een oppervlakte van bijna 1 miljoen hectare is grasland het grootste landbouwgewas in Nederland. Wageningen University & Research werkt aan een grondgebonden melkveehouderij van de toekomst. Wij onderzoeken de effecten van weidegang en naar optimale benutting van grasland.

Beweiden

Beweiden vraagt vakmanschap

De laatste jaren is met onderzoek en kennis veel geïnvesteerd in het vergroten van het vakmanschap rond beweiding. Het aantal bedrijven dat aan (deel)weidegang doet is sinds 2015 met bijna zes procent gestegen naar 83,9 procent in 2022. De nadruk verschuift nu naar functionele weidegang; koeien die vers gras opnemen en dat direct omzetten in melk en vlees. Bij het sluiten van de kringlopen moeten we rekening houden met een lagere aanvoer van nutriënten van buiten het bedrijf of de regio. Gras krijgt dus een steeds belangrijkere rol in de natuurlijke kringloop. In ons beweidingsonderzoek vormt vers (kruidenrijk) gras de basis van het rantsoen van de toekomst.

Melkveebedrijf

Een diversiteit aan melkveebedrijven

De Nederlandse melkveehouderij kent verschillende vormen van melkvee houden; van extensief tot intensief, van biologisch of gangbaar tot hightech en combinaties daarvan. Regionale verschillen, zoals verschil in grondsoort en ontwatering, zijn bepalend in het maken van keuzes in de bedrijfsvoering en het best passende ruwvoersysteem. Deze diversiteit speelt een grote rol bij de uitvoering van ons onderzoek en kennisontwikkeling.

Kringloop

Gras in een duurzaam voedselsysteem

Optimaal landgebruik is een voorwaarde voor een duurzaam landbouwsysteem. Op gronden die alleen geschikt zijn voor grasteelt (permanent grasland) is weidegang een belangrijk hulpmiddel om gras optimaal te benutten. Op gronden die geschikt zijn voor de teelt van gewassen kan tijdelijk grasland postief bijdragen aan gewasrotatie. Daarbij is nauwe samenwerking wenselijk tussen de (melk)veehouderij en akkerbouw. Gras en weidegang spelen een belangrijke rol bij het verder beperken van inputs en dragen bij aan een hogere benutting in de kringloop van bodem-gewas-dier-mest.

Landgebruik

Vraagstukken over landgebruik

Wageningen University & Research biedt oplossingsrichtingen voor vraagstukken over landgebruik voor landbouw, natuur, energie en waterberging. Onderzoek en kennisoverdracht vinden plaats voor landschappelijke ordeningsvraagstukken zoals mixed delta's, veenweiden, Natura 2000 en stads- of zorglandbouw.


Onderzoeksvisie gras en weidegang

Door onderzoek naar vakmanschap in beweiden en graslandmanagement, voor een diversiteit aan bedrijven en met optimaal landgebruik werken we aan de grondgebonden melkveehouderij van de toekomst. Lees meer over de visie van WUR, die is uitgesplitst in 7 onderzoeksthema’s.

Thema's onderzoek gras en weidegang

Bekijk het e-book over de onderzoeksvisie

1. Maatschappelijk systeem

Nieuwe bedrijfsconcepten met gras als vertrekpunt

Door het slim combineren van bedrijfsvoering en regioplannen ontstaan nieuwe verdienmodellen die tevens een bijdrage leveren aan de wensen vanuit de maatschappij.

Deze zoektocht naar gebiedsgerichte oplossingen biedt kansen voor bestaande ondernemers die hun koers willen wijzigen. En voor nieuwe type ondernemers in een coöperatief regiomodel met andere financieringsvormen dan alleen het familiebedrijf model.

2. De weidekoe: genen en gedrag

Meer kennis over graasgedrag en grasopname

De ideale ‘weidekoe’ graast graag veel en zet gras efficiënt om in melk, maar gaat ook efficiënt om met het stalrantsoen. Met onderzoek vergroten we de kennis over de oorsprong van verschillen in graasgedrag en hoe die verschillen gebruikt kunnen worden om op te sturen via fokkerij.

Daarnaast is er ook aandacht voor het effect van opvoeding, huisvesting en management op de ideale weidekoe, om zo ook op kortere termijn te kunnen sturen.

3. Gras in de gewasrotatie

Meer kennis over gras in de gewasrotatie

Dit onderzoek focust op de integratie van gras en weidegang in het bouwplan. De centrale vraag is: welke gewassen moet ik in welke verhouding in tijd en ruimte verbouwen om te voldoen aan de gestelde doelen en randvoorwaarden?

Die doelen en randvoorwaarden zijn onder andere het beperken van emissies, het stimuleren van biodiversiteit, omgaan met klimaatverandering, reduceren van inputs en economische duurzaamheid in de vorm van verdienmodellen.

4. De bodem als basis voor kringlooplandbouw

Effect van weiden en adaptief bemesten van de bodem

De bodem vormt de basis voor de kringloop bodem-gras-koe-mest. Daarom is het cruciaal om de bodem goed te onderhouden. Dit onderzoek geeft inzicht in:

  • De effecten van weidegang en diverse beweidingssystemen op (bodem)biodiversiteit en opbouw van organische stof, in vergelijking tot maaien
  • Hoe adaptief bemesten kan bijdragen aan een betere bodembalans (N, P, C) en daarmee aan een betere benutting van nutriënten, minder uitspoeling en mogelijk een hogere opbrengst
  • Hoe een langer weideseizoen kan bijdragen aan het realiseren van natuurlijk koegedrag, kostprijsverlaging en minder ammoniakemissies

5. Functioneel kruidenrijk grasland

Effect op het ecosysteem, diergezondheid en productie

Kruiden in grasland kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van grote uitdagingen waar de melkveehouderij voor staat: verminderen van de uitstoot van stikstof (ammoniak) en broeikasgas, behoud en bevordering van de biodiversiteit, adaptatie aan en mitigatie van klimaatverandering.

Door onderzoek geven we invulling aan de waarde van kruidenrijk grasland en biodiversiteit. We leren welke kruiden nodig zijn, en hoe het kruidenrijke grasland in stand te houden is.

6. Meten is weten: ook in het grasland

Schatten en voorspellen van de opbrengst en kwaliteit

Het bestaande basisgroeimodel voor gras wordt in dit onderzoek gecombineerd met perceelspecifieke waarnemingen. Dit geeft meer inzicht dan die van het model en de metingen afzonderlijk. Digitalisering maakt koppelingen tussen deze databronnen mogelijk:

  • Generieke informatie, zoals weerdata, bodemtextuur en hydrologische kenmerken
  • Gemeten biomassa door middel van grashoogte, drone- en satellietbeelden
  • Effect van handelen op het vlak van bemesten, maaien, weiden, bloten en beregenen

7. Vers gras als basis voor het rantsoen

Een lagere uitstoot en beter sturen op kwaliteit

De kwaliteit van vers gras kent veel variatie. Door dit onderzoek willen we gras benutten als sturingsmechanisme om emissies te reduceren door bijvoorbeeld het maaitijdstip of de wijze van beweiden. Of door te variëren in de totale rantsoensamenstelling, via het verdelen van de melkproductie tussen weide- en stalseizoen, zodat de meeste melk wordt geproduceerd op het rantsoen met de laagste emissie. Ook door te sturen op graslandmanagement via bemesting en grashoogte bij maaien of beweiden is een optie.

In duurzamere melkveehouderij met een betere kringloop, minder uitstoot en meer biodiversiteit is grasland de spil waar het om draait
Cindy Klootwijk (onderzoeker gras en weidegang)

Uitgelichte video's

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Uitgelichte brochures

Nieuw Nederlands Weiden
Nieuw Nederlands Weiden
Eiwit van eigen land
Eiwit van eigen land
Factsheets ruwvoer en bodem
Factsheets ruwvoer en bodem

Nieuws, publicaties, projecten en tools