Nieuws

Krekels tjirpten 300 miljoen jaar geleden als eerst

Published on
2 oktober 2020

Het is een internationaal team van wetenschappers gelukt om de evolutie van communicatie tussen krekel- en sprinkhaanachtigen (Orthoptera) in kaart te brengen. Uit de resultaten blijkt dat krekels 300 miljoen jaar geleden de eerste diersoort was die geluid begon te maken. Het is de eerste keer dat deze analyse op zo’n grote schaal is uitgevoerd. Het team stond onder leiding van dr. Sabrina Simon (Wageningen University & Research) en dr. Hojun Song (Texas A&M, VS). De publicatie van dr. Simon et al verscheen vandaag in het prominente wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

“Insecten hebben een vitale rol in niet-marine ecosystemen”, zegt dr. Simon. “Het is belangrijk om te begrijpen waarom insecten zo soortenrijk zijn, en hoe ze zijn geëvolueerd. Pas dan kunnen we begrijpen hoe ze ecosystemen beïnvloeden, in stand houden of juist bedreigen. En wat er gebeurt als insectensoorten afnemen, of zelfs verdwijnen.”

Othoptera is een insectenfamilie die van groot evolutionair, ecologisch en economisch belang is. Bekende leden van de familie zijn sprinkhanen en krekels. Ze zijn een goed voorbeeld van dieren die akoestische communicatie gebruiken. Met behulp van een grote dataset heeft het team een fylogenetisch raamwerk opgezet om te analyseren hoe gehoor en geluid is ontstaan en gediversifieerd over honderden miljoenen jaren van evolutie.

Conocephalus discolor (foto: Corné van der Linden)
Conocephalus discolor (foto: Corné van der Linden)

Getjirp

Het bekende getjirp van krekelachtigen klonk volgens de onderzoekers zo’n 300 miljoen jaar geleden voor het eerst op aarde. Niets of niemand kon dat nog horen, want het vermogen om te horen ontstond later pas. Geluid diende oorspronkelijk als afweermechanisme tegen vijanden, die schrokken van de trillingen in hun bek. Later kreeg het vermogen om geluid te produceren een rol in de evolutie, omdat geluidproducerende krekels een grotere kans hadden om door een vrouwtje te worden gevonden.

We moeten de evolutie van deze bijzondere groep dieren beter begrijpen. Dat is ook belangrijk voor ons dagelijks leven.
Sabrina Simon

Insecten zijn een diersoort met een enorme soortenrijkdom. Ze spelen een cruciale rol in bijna elk ecosysteem. Onder invloed van klimaatverandering veranderen ecosystemen, en neemt de soortenrijkdom van insecten met rasse schreden af. Ook dat heeft weer invloed op ecosystemen en uiteindelijk op mensen. “We moeten de evolutie van deze bijzondere groep dieren beter begrijpen. Dat is ook belangrijk voor ons dagelijks leven. Pas als we de evolutie doorgronden, begrijpen we wat er gebeurt als insectensoorten verdwijnen.”, zegt dr. Simon.

1KITE-project

“We hebben vanuit het 1KITE project en de samenwerking met het lab van dr. Song de beschikking over zeer veel fylogenetische data over krekels en sprinkhanen” vertelt dr. Simon. “Dat stelt ons in staat om te analyseren hoe verschillende soorten zich tot elkaar verhouden. Zo kunnen we een genetische stamboom maken van wanneer welke krekelsoort op aarde leefde. We weten bovendien welke soort in staat was om geluid te produceren. Hiermee ontwikkelden we een tijdlijn waaruit blijkt wanneer de eerste krekels konden communiceren: zo'n 300 miljoen jaar geleden."

Het 1KITE (1K Insect Transcriptome Evolution) project bestudeert de transcriptomen (dat is het geheel aan tot expressie gebrachte genen) van meer dan 1.000 insectensoorten. In totaal werken onderzoekers uit 11 landen (Australië, China, Duitsland, Frankrijk, Japan, Mexico, Nederland, Nieuw Zeeland, Oostenrijk, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten) samen in het 1KITE project.