Nieuws
Vissen leren slimmer dan gedacht
Hoe slim zijn vissen eigenlijk? Tot nu toe werd die vraag vooral beantwoord in steriele laboratoria, ver weg van rivieren, meren en zeeën. Onderzoekers van Wageningen University & Research ontwikkelden nu een eenvoudige en betaalbare methode om het leervermogen van vissen direct in hun natuurlijke omgeving te testen - met verrassende resultaten.
Hun bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Methods in Ecology and Evolution.
Testen in het wild in plaats van in het lab
Vissen beschikken over opmerkelijke cognitieve vaardigheden, maar die werden lange tijd vooral onderzocht onder onnatuurlijke omstandigheden. Laboratoriumstudies bieden gecontroleerde omstandigheden om cognitieve mechanismen te onderzoeken en hebben veel inzichten opgeleverd. Toch kunnen deze kunstmatige omgevingen ons begrip van viscognitie vertekenen, doordat gevangenschap de cognitieve en gedragsmatige prestaties beïnvloedt.
Dat moest anders, vonden Catarina Vila-Pouca en Alexander Kotrschal. Samen met hun team bedachten zij een praktische test: een voederbord waarop vissen schijfjes moeten wegduwen om een beloning te vinden. Zonder stress, zonder opsluiting.
Zelfstandig kiezen en leren
"Wij wilden een oplossing die overal toepasbaar is, van ondiepe plassen tot snelstromende rivieren," zegt Catarina Vila-Pouca. "Door vissen zelf te laten kiezen en handelen, krijgen we een veel eerlijker beeld van hun leervermogen."
Ontdekkers en meelifters onder water
De onderzoekers testten hun opstelling onder meer op guppy's (Poecilia reticulata) in Trinidad en tiendoornige stekelbaarsjes (Pungitius pungitius) in Nederland. De vissen leerden steeds sneller de juiste schijfjes te selecteren - prestaties vergelijkbaar met die uit laboratoriumstudies. Daarbij toonden ze ook opvallende sociale strategieën: sommige individuen namen het voortouw ('ontdekkers'), terwijl anderen vooral meeliftten op hun inspanningen ('meelifters').
Nieuwe inzichten in vissenintelligentie
Volgens Alexander Kotrschal opent de nieuwe methode de deur naar een beter begrip van vissenintelligentie: "Door dieren in hun natuurlijke omgeving te testen, zien we hoe ze zich werkelijk gedragen. Dat biedt inzicht in de evolutie van cognitie en kan bijdragen aan natuurbeheer en dierenwelzijn."
Breed inzetbaar
De testopstelling is goedkoop, flexibel aan te passen voor verschillende vissoorten, en geschikt om ook sociale leerprocessen en geheugen te onderzoeken. Een kleine uitvinding met grote impact, hopen de onderzoekers.