Hoe ontwerpen we een volledig circulair voedselsysteem voor Amsterdam in 2050?

In het programma Circulair Verbonden is door vier onderzoeksteams  - binnen zogenaamde Flagship projecten - van Wageningen University & Research (WUR) gezamenlijk gewerkt aan de HOE-vraag van de transitie naar een circulaire bio-economie. Dat is een samenleving waarin organisch materiaal de basis van ons voedselsysteem vormt en waarin geen materialen meer worden verspild.

Hoe kun je organische materialen in kringloop houden en hoe regel je dat met elkaar? Dat is in het kort waar Circulair Verbonden zich op richt. Lastig daarbij is dat overheden, bedrijven, consumenten en andere betrokkenen ieder hun eigen belangen hebben. Circulair Verbonden onderzoekt daarbij hoe al die partijen in hun behoeften kunnen voorzien zonder de ander daarbij – onbewust – keuzes te ontnemen.

Het voedselsysteem zoals we het kennen, is namelijk niet vol te houden, stelt Bos-Brouwers. “Dat komt door de mismatch tussen wat we nodig hebben en wat er geproduceerd wordt.” Daarbij komt dat het volgens haar makkelijker is om – pakweg – een materiaal als staal ‘oneindig’ in de kringloop te houden dan voedsel. Want voedsel vergaat.”

Wat en waar?

In het project Circularity by Design is in samenwerking met AMS Institute onderzocht hoe Amsterdam in 2050 circulair kan worden voor voedsel en organische materialen. De uitdaging is volgens haar niet zozeer of er wel genoeg voedsel kan worden geproduceerd om de groeiende stedelijke bevolking in de wereld te voeden. “We produceren nu juist te veel en door onder andere verspilling te verminderen hoeft er in de toekomst juist minder geproduceerd te worden. De uitdaging is: wat produceer je en waar doe je dat?”

Circularity by design richt zich op het ontwerp van een voedselsysteem in de stad vóóraf. Dat begint volgens Bos-Brouwers met uitzoekwerk: een stad als Amsterdam heeft ongeveer een miljoen inwoners en je kunt uitrekenen hoeveel eten er nodig is om iedereen gezond te kunnen voeden en welke reststromen er ontstaan. Vanuit de wetenschap zijn er veel opties om dat vervolgens op een circulaire manier in te vullen. Samen met initiatieven uit de stad is dan ook gewerkt aan hoe er keuzes voor het ontwerp gemaakt kunnen worden. Het gaat niet alleen om kiezen voor een techniek, zoals stadslandbouw of een kas op een flatgebouw, maar vooral om de vraag, bereiken we daarmee onze circulaire ambities?

Eén visie

Circularity by Design heeft geleerd hoe belangrijk het is om in een vroeg stadium met alle betrokkenen, van inwoners en ondernemers tot projectontwikkelaars en architecten, één visie te ontwikkelen. De grootste uitdaging op weg naar een circulaire stad? “Ervoor zorgen dat het circulariteit normaal wordt en niet meer afhankelijk is van koplopers. Deels vraagt dat om te laten zien dat het kán. Maar je moet ook het gesprek met de ‘non-believers’ aangaan.”

Ook benieuwd naar de visie van Hilke Bos-Brouwers op insecten als onderdeel van het circulaire stadsmenu en de toekomst van de supermarkt? Beluister de podcast: