Persbericht
Sleutelen aan de atmosfeer biedt weinig hoop op klimaatbeheersing
Het kunstmatig afkoelen van de aarde door het injecteren van beschaduwende deeltjes in de stratosfeer zal de klimaatsverandering nooit kunnen beheersen. Die ontluisterende uitspraak doet een internationale groep van vooraanstaande wetenschappers, waaronder de Nederlanders Marten Scheffer van Wageningen University en Aart de Zeeuw, van Tilburg University in Nature Climate Change van juli.
Vanaf 1992 is er internationale overeenstemming om het aandeel broeikasgassen in de atmosfeer te stabiliseren tot een niveau dat het mogelijk maakt het klimaat in de hand te houden. Niettemin zijn de concentraties koolzuurgas (CO2) en methaan in de atmosfeer sinds die tijd verder gestegen en hebben maatregelen om de uitstoot te beperken nauwelijks effect gehad. Inmiddels is de CO2-concentratie de grens van 400 ppm gepasseerd (mei 2014: 401,88).
Management van zonnestraling
De hoeveelheid zonnestraling die op de aarde valt kan in principe eenvoudig worden beperkt door hoog in de atmosfeer – in de stratosfeer – fijne sulfaatdeeltjes (aërosolen) uit te strooien. De groep wetenschappers vroeg zich af of de inzet van zulk zonnestralingsmanagement (solar radiation management) wel het gewenste effect zou sorteren en, zo ja, of zo’n internationale actie politiek haalbaar is.
Ze laten zien dat zulk sleutelen aan het klimaat (geo-engineering) weliswaar de gemiddelde temperatuur van de aarde naar beneden kan brengen, maar dat het niet het huidige klimaat kan helpen behouden. In plaats daarvan zal het leiden tot een geheel nieuwe klimaatsituatie met zeer uiteenlopende effecten in verschillende gebieden. Omdat het voor een deel van de wereld ongunstig zal uitpakken (denk bijvoorbeeld aan grote droogtes) is zeer onwaarschijnlijk is dat er politieke consensus zal komen over het gebruik.
Risico’s
Bovendien is geo-engineering niet zonder risico. Er bestaat veel onzekerheid over de effecten op de verdeling van neerslag en warmte over de aarde. Inzet om een regionaal probleem op te lossen (bijvoorbeeld om een uitvallende moesson te herstellen) kan tot een onvoorspelbaar nieuw probleem voor andere landen leiden. De grootste kans op politieke consensus zou er kunnen zijn als wereldwijd de nood aan de man is, bijvoorbeeld doordat de Groenlandse ijskap gaat smelten, maar dan nog zullen politici zich gezien de risico’s van geo-engineering zich afvragen of het aanpassen aan klimaatverandering niet beter is dan het bestrijden ervan.
Een tegenvaller voor technocraten beamen de onderzoekers. “Voorzichtig uitgedrukt zal geo-engineering zich niet ontpoppen als de doorbraak die sommige mensen ervan verwachten”.