5 miljoen voor innovatief onderzoek naar bodemdaling in Nederland

Wereldwijd wonen ruim 500 miljoen mensen in rivierdelta’s. Deze gebieden met hun vaak slappe ondergrond worden steeds intensiever gebruikt en steeds dichter bevolkt. Door grondwaterwinning, zware bebouwing en waterpeilverlagingen voor landbouw en steden klinkt de bodem in, met schade aan gewassen, bebouwing en infrastructuur als gevolg. Lage grondwaterstanden door waterpeilverlagingen die leiden tot bodemdaling, kunnen ook bijdragen aan een warmer wordend klimaat door de omzetting van drooggevallen veen in broeikasgassen. Tenslotte is een wegzakkend land onder een stijgende zeespiegel steeds moeilijker droog te houden. Ook in de dichtbevolkte Nederlandse rivierdelta zijn de effecten van bodemdaling duidelijk zichtbaar. Willen we onze delta leefbaar houden, dan is dus een grondige aanpak nodig.

In de volle breedte

Een groot onderzoeksteam heeft nu 5 miljoen euro gekregen om in de volle breedte te onderzoeken hoe Nederland het beste met de bodemdaling kan omgaan. Bewoners, bedrijven, gemeenten en waterschappen krijgen daarmee handelingsperspectieven. Het overkoepelende doel van het programma is het integreren van het onderzoek naar fundamentele oorzaken met dat naar beleidsbeslissingen. Bodemdaling heeft namelijk meerdere oorzaken, die samen de totale daling verklaren. Het uiteindelijke effect van al die oorzaken is van plek tot plek verschillend, evenals de beste aanpak van bodemdaling. De grote vraag is hoe we onze huidige omgang met bodemdaling kunnen ombuigen als de schade te groot wordt. Voor een antwoord op die vraag moeten de oorzaken op onderbouwde wijze kunnen worden uitgesplitst.

Van data naar beleid

“Om dat allemaal te kunnen bereiken willen we allereerst kunnen beschikken over nauwkeuriger gegevens,” licht dr. Esther Stouthamer, fysisch geograaf en initiatiefnemer van het project toe. “We gaan die gegevens samenbrengen uit verschillende bronnen, en dan op meerdere manieren bepalen hoe snel de Nederlandse bodem zakt. Door metingen met satellieten te combineren met grondmetingen op proefvelden en met 3D-kaarten van de ondergrond, kunnen we met computermodellen voor het hele land de oorzaken voor bodemdaling analyseren. Dat is nodig om per locatie uit te splitsen wat de precieze oorzaken zijn en welke combinaties nu tot snelle en langdurige bodemdaling leiden. Met dezelfde computermodellen kunnen we dan ook voorspellen hoeveel de bodem in de toekomst gaat dalen, en wat daarvan de kosten gaan worden. Dit doen we voor meerdere toekomstscenario’s. Het vormt een basis voor nieuw te vormen beleid, en voor het bedenken van nieuwe oplossingen om er als maatschappij mee om te gaan.”

Intensieve samenwerking

Dit onderzoeksprogramma vraagt om intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines van maatschappelijke partners en kennisinstellingen. De Universiteit Utrecht is de trekker van het onderzoek. Samen met TU Delft en Wageningen University dekken zij de fundamentele kennisbasis op het gebied van de satellietgeodesie en civiele techniek (TU Delft), ruimtelijke kosten-batenanalyse en bodemfysische en -biochemische processen (WUR) en fysische geografie, biologie, ruimtelijk beleid en regel- en wetgeving (Universiteit Utrecht). Verdere initiatiefnemers zijn de kennisinstituten Deltares Research Institute en TNO Geologische Dienst van Nederland. Zij spelen samen met Wageningen Environmental Research een belangrijke rol bij het beheer van landelijke gegevens, advisering van overheden en praktijktoepassing van bodemdalingskennis. Ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen vertegenwoordigen de maatschappelijke partners in het programma. Verdere stakeholders zijn onder andere het bedrijfsleven, zoals ingenieurs- en adviesbureaus. Vanuit WUR zijn Jan van den Akker (Wageningen Environmental Research), Jan Willem van Groenigen, Hans-Peter Weikard en Ekko van Ierland (Wageningen University) bij het onderzoek betrokken.

Voor meer informatie, lees het uitgebreidere bericht: