Nieuws

Biologische bestrijding van onkruid via z’n eigen geur

article_published_on_label
21 april 2016

In Nederland worden plantenkenners nog enthousiast over een bijzondere soort bremraap. Boeren in zuidelijke landen zijn minder blij: daar vormen bremraap en zijn ‘zusje’ striga een schadelijk onkruid. Onderzoek van het Laboratorium voor Plantenfysiologie van Wageningen University leert hoe je nuttige insecten, die als bestrijders van dit onkruid werkzaam zijn, in de toekomst een handje kunt helpen: via de eigen geurstoffen van de plant. “Je kunt het mengsel van geurstoffen ook gebruiken om de verschillende soorten parasitaire planten uit elkaar te houden”, vertelt hoogleraar plantenfysiologie, Harro Bouwmeester.

Complex parfum

In bijvoorbeeld Israël bestrijden tomatenboeren de bremrapen met herbiciden. Mogelijk bieden de planten zelf een biologisch alternatief. Bremrapen scheiden per soort een complex van meer dan honderd soorten vluchtige geurstoffen uit. Sommige van die geursignalen worden opgepikt door insecten die schadelijk zijn voor de plant. Ze leggen eitjes in de vruchtbeginsels, waarna de larven de jonge zaadjes opeten. “Wanneer we die specifieke geurstoffen kunnen identificeren, zouden we met extra geurstoffen de insecten naar het onkruid kunnen lokken, en daarmee een potentiële biologische bestrijder in handen hebben”, stelt Harro Bouwmeester.

Taxonomie

In de zoektocht naar bruikbare geurstoffen, ontdekte Peter Tóth, postdoc in de groep van Bouwmeester, nog een andere praktische toepassing van de geurstoffen uit bremrapen: ze kunnen helpen om de ene van de andere soort te onderscheiden. In de taxonomie (de wetenschap die zich bezighoudt met de beschrijving en indeling van soorten) bestaat nog steeds onduidelijkheid over de indeling van verschillende soorten bremrapen: horen ze nu bij het ene of het andere geslacht? Door naar de samenstelling van het geurenmengsel te kijken, konden Tóth en collega’s een aantal van die ‘twistsoorten’ bij het juiste taxonomische geslacht indelen. Hun bevindingen zijn deze maand beschreven in het tijdschrift Frontiers in Plant Science.

Parasiet of niet?

“Bovendien”, zo stelt hoogleraar Bouwmeester, “hebben we een verschil gevonden in de geuren van parasitaire en niet-parasitaire bremrapen. Dat leert ons mogelijk ook wat over de evolutie van deze soorten tot onkruiden. Sommige, nu nog niet-schadelijke soorten hebben een samenstelling van de geurstoffen die lijkt op die van de schadelijke soorten. Dat betekent volgens ons dat deze soorten zich in de toekomst ook tot onkruid zouden kunnen ontwikkelen.”

Duurzame ontwikkeling

Op termijn hoopt Bouwmeester dat het onderzoek naar de geurstoffen van bremrapen dus leidt tot een biologische bestrijder van het onkruid. “Voor boeren in Zuid-Europa zou dat een alternatief kunnen betekenen voor de herbiciden die ze nu gebruiken. Voor Afrikaanse boeren, die zich in de meeste gevallen helemaal geen herbiciden kunnen veroorloven, zou het een duurzaam alternatief kunnen zijn voor de arbeidsintensieve bestrijding van onkruiden. Het enige, dat die boeren nu kunnen doen, is handmatig wieden. In veel gevallen gaan nu grote delen van de oogsten verloren door dit onkruid.”