Nieuws
'De consument speelt een sleutelrol in het aangaan van maatschappelijke uitdagingen'
Is er een manier om voedselproductie duurzamer te maken en tegelijkertijd mensen te stimuleren om gezonder te eten? Kunnen kleine aanpassingen aan ons dieet grote gevolgen hebben voor onze gezondheid of voor het milieu? Zijn huidige maatregelen van overheden en gezondheidsinstanties effectief als het gaat om het aanpakken van grote problemen met betrekking tot voeding? Om een antwoord te geven op al deze vragen is er volgens Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research, behoefte aan diepgaand, interdisciplinair onderzoek naar voedsel, voeding en gezondheid, niet alleen in Nederland maar in heel Europa.
Karin Zimmermann als coördinator en Pieter van 't Veer als wetenschappelijk coördinator zijn verantwoordelijk voor het overkoepelend Europees netwerk op het gebied van duurzame voeding en gezondheid dat die disciplines bij elkaar brengt.
'Google' voor voedsel, voeding en gezondheid
Voor onderzoekers wordt het steeds moeilijker om op de terreinen voedsel, voeding en gezondheid aan gegevens, middelen en diensten te komen omdat bronnen wereldwijd verspreid zijn in verschillende vormen en talen. Het is daarom belangrijk dat onderzoekers meer en systematischer samenwerken zodat ze hun methodologie en data op elkaar af kunnen stemmen. Elk land kan daar dan profijt van trekken en natuurlijk Europa als een geheel. Er bestaat geen aparte 'Google' voor voedsel, voeding en gezondheid. Tenminste, tot nu toe niet.
Opzetten verkoepelend Europees infrastructuurnetwerk (FNH-RI)
Zes landen zijn momenteel bezig een overkoepelend Europees infrastructuurnetwerk te bouwen om deze problemen het hoofd te bieden: de Food Nutrition and Health Infrastructure, FNH-RI. Dit netwerk zorgt voor de standaardisatie en harmonisatie van allerlei gegevens. Gegevens die verzameld worden door bedrijven, onderzoekers en consumenten. Denk hierbij aan kassabonnen, klantenkaarten en de gegevens die via smartphone-apps verzameld worden, maar ook wetenschappelijk onderzoek.
Vooral de toeleveringskant van de voedselketen is belangrijk, evenals de gezondheidssector. Daartussenin bevindt zich als een verbindende schakel de consument. De hele infrastructuur waar we ons mee bezighouden draait om data, tools en diensten.
De infrastructuur bestaat uit een overkoepelend gedeelte waarin allerlei soorten databases en bronbestanden aan elkaar gekoppeld zijn en toegankelijk gemaakt worden voor de onderzoekgemeenschap. Het andere gedeelte is een platform voor consumentendata, waar allerlei gegevens opgeslagen worden met behulp van speciaal ontwikkelde apps en dergelijke zodat consumenten in near time die gegevens kunnen uploaden.
RICHFIELDS project
De eerste stappen in het ontwerp van zo'n infrastructuur zijn gemaakt binnen een project dat specifiek op consumentenonderzoek is gericht: RICHFIELDS. Het platform zal het onderzoek vergemakkelijken naar gedrag dat bepalend is voor de aankoop, bereiding en consumptie van voedsel, simpelweg door te kijken naar zaken als zoekopdrachten naar recepten, boodschappenlijstjes en restaurantbezoeken. Als je als consument anoniem je gegevens deelt, draag je voor een algemeen resultaat bij aan onderzoek om gezonde en duurzame voeding en diëten te stimuleren. Voor onderzoekers zijn zulke gegevens een goudmijn.
Pieter van 't Veer, hoogleraar Voeding en wetenschappelijk coördinator van het RICHFIELDS-project, zegt dat voedingskundigen tegenwoordig elk detail weten over de voedingsstoffen die je nodig hebt, dat sociologen alles weten over de factoren die jouw voedselkeuzes beïnvloeden en dat psychologen dat zelfs op individueel niveau weten:
Die verschillende terreinen moeten samengebracht worden, want nu weten we alleen per terrein wat er gemiddeld genomen geldt voor iemand. We hebben tot nu toe niet al die verschillende data op hetzelfde moment vergaard voor de consumenten die we onderzoeken.
RICHFIELDS richt zich op het consumentgedeelte: hoe ziet de directe omgeving van een consument eruit en wat is zijn of haar dagelijkse voedingspatroon? Het is volgens Van 't Veer niet eenvoudig om als consument de juiste of gezonde keuzes te maken. Er kan een sociale of maatschappelijke druk zijn om bepaald voedsel te eten of de druk vanuit je collega's of vriendenkring, en op feestjes kom je bijvoorbeeld extra in de verleiding door wat er aangeboden wordt. Het is de kunst om gegevens over een consument, die zich doorgaans in een zeer kleine omgeving begeeft en van dag op dag getriggerd wordt door biologische en sociale reflexen, te verbinden met een wereldwijd systeem dat gekoppeld is aan de grenzen van de mogelijkheden die onze planeet biedt. Die twee zaken liggen conceptueel heel ver uit elkaar maar hebben toch met elkaar te maken. FNH-RI met zijn Consumer Data Platform gaat helpen die verbinding te maken.
Zimmermann: 'Als je rekening houdt met maatschappelijke uitdagingen zoals voedselveiligheid en voedselduurzaamheid, dan speelt de consument daar natuurlijk een sleutelrol in. Maar het is belangrijk dat de gewenste gedragsveranderingen op basis van consumentendata ondersteund worden door innovaties van de toeleveranciers in samenwerking met de voedingsindustrie.'
FNH effent de weg voor baanbrekend onderzoek
Van 't Veer verwacht dat we in 2050 bereikt hebben dat er dankzij deze onderzoeksinfrastructuur een makkelijke en efficiënte uitwisseling van zeer uitgebreide gegevens op allerlei niveaus is. Het wordt dan net zo makkelijk om antwoord te krijgen op onderzoeksvragen als het nu is om Google te gebruiken voor alledaagse vragen. Hij stelt dat we nu een datarevolutie meemaken, maar ook een maatschappelijke met betrekking tot voedsel en voeding. Het betekent ook dat onderzoek en wetenschap zelf in transitie is en moet zijn om klaar te zijn voor een toekomst die rekening houdt met de grenzen aan de mogelijkheden van de planeet om te groeien.
FNH effent de weg voor baanbrekend onderzoek dat het dieet van de toekomst ondersteunt en ons een duurzamere toekomst biedt.