Nieuws
Democratische richtingbepaling: Principes voor onderzoek naar transformatieve voedselsystemen
Het vertalen van kennis naar beleidsprocessen is van cruciaal belang voor de transformatie van het voedselsysteem. Toch is er onlangs nog flink gedebatteerd over de vormen die dergelijke processen kunnen of moeten aannemen.
Na de vijfde voorspellingsoefening (5th Foresight 2019-2020) van het Standing Committee for Agricultural Research van de EU besprak het team van deskundigen (inclusief onderzoekers, ambtenaren en een journalist) de processen, met als doel bij te dragen aan dit debat. Hun conclusies zijn samengevat in een nieuwe toelichting in het tijdschrift Nature Food –Democratic Directionality for Transformative Food Systems Research, onder leiding van Dr. Jessica Duncan van de afdeling Rurale Sociologie aan Wageningen University & Research.
Van gedeelde doelen tot uiteenlopende wegen: de wetenschap biedt de vangrails
Onderzoek naar transformatie gaat ervan uit dat wetenschap en innovatie gericht kunnen zijn op het bereiken van gedeelde doelen. Het team ontdekte dat het vrij makkelijk was om overeenstemming te bereiken over de voedselsysteemdoelen. Er wordt echter vaak aangenomen dat afstemming op doelen een eenduidig traject impliceert, wat niet het geval is.
Het team kreeg te maken met een breed scala aan uiteenlopende interpretaties over hoe deze doelen konden worden bereikt. Deze interpretaties kwamen naar voren uit gesprekken met meerdere belanghebbenden en doordat de diverse ervaringen en de normen en waarden van deelnemers zichtbaar werden gemaakt. Zo ontwikkelde het team een beter beeld van hoe onderzoek, beleid en actie zouden kunnen worden toegepast.
Debat met belanghebbenden
Het risico bestaat dat beleidsdoelen te veel invloed kunnen uitoefenen op de onderzoeksagenda’s. Het team stelt dat de richtingbepaling (dat wil zeggen de richting aangeven waarin we ons moeten bewegen, of de doelen van het voedselsysteem) moet voortkomen uit overleg en debat met belanghebbenden, met name degenen die het meest worden beïnvloed door transformaties.
In hun toelichting stelt het team dat er een uitgebreid democratisch richtingsbepalend kader nodig is om gedeelde doelen te identificeren en te voorkomen dat er een richting wordt gekozen die niet duurzaam blijkt te zijn. Vanaf dat punt is het de taak van de wetenschappers om de mogelijke effecten van voorgestelde trajecten te verduidelijken (het ‘identificeren van de vangrails’), terwijl ze ook zo concreet mogelijk zijn over compromissen en systeemrisico's.
Vier principes voor transformatief onderzoek en innovatie
Voortbouwend op dit kader heeft het team vier principes voor transformatief onderzoek en innovatie voor het voedselsysteembeleid voorgesteld. Deze principes zijn in lijn met specifiekere inspanningen om een onderzoeks- en actieagenda op te stellen die is gericht op een collectieve taak: het revitaliseren van de biodiversiteit en ecosysteemdienstverlening om zo te transformeren naar gezonde, circulaire, veilige en rechtvaardige voedselsystemen.
Verantwoordelijkheid
Onderzoek naar transformatie gaat uit van een ethisch streven, door onderzoekers en financiers, naar gezamenlijke doelen, en naar de beoogde en onbedoelde gevolgen van het onderzoeksresultaat.
Pluraliteit
Pluraliteit betekent dat er bij voedselsysteemtransformaties meerdere en vaak elkaar bestrijdende visies gelden, en dat de levensvatbaarheid van meerdere visies tegelijkertijd wordt geaccepteerd.
Samenwerking
Dit is een essentieel onderdeel bij het garanderen van een effectieve, democratische richtingbepaling voor transformaties van voedselsystemen en de toepassing van de principes van verantwoordelijkheid en pluraliteit. Een dergelijke samenwerking vereist op haar beurt institutionele steun.
Openheid
Openheid impliceert de vrijheid van toegang tot onderzoeksresultaten, gegevens en tools die de samenwerkingsmogelijkheden tussen onderzoekers en burgers kunnen vergroten. Door openheid kunnen resources worden gedeeld, wat bijdraagt aan gelijke kansen voor iedereen. Met de vier principes wordt gestreefd naar ‘gedeeld leren’. Ze zijn bedoeld als een eerste hulpmiddel dat een beter, vernieuwd beeld geeft van het ‘wat’ en het ‘hoe’ van duurzaam, rechtvaardig, transdisciplinair onderzoek en actie in de toekomst.
Het team erkent dat er gebieden zijn waar wetenschap, beleid en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en altijd van elkaar afhankelijk zijn geweest. Voor de wetenschap zou een overgang van lineaire processen van kennis naar actie kunnen profiteren van een grotere integratie van kennis en actie. Het team erkent ook dat transformaties van voedselsystemen meer gezamenlijke, inclusieve, rechtvaardige en radicale benaderingen vereisen.