Nieuws
Fenol vervangen door lignine in nieuwe FENIX NTM®- en Arpa HPL-panelen
Voor het eerst zijn er panelen voor hoogwaardige interieurtoepassingen op de markt waarbij 50 procent fenol is vervangen door de natuurlijke kleefstof lignine. Dit is het resultaat van een acht jaar durende samenwerking tussen Wageningen Food & Biobased Research en NEMHO, de R&D-afdeling van de Nederlandse producent Trespa International B.V., het Italiaanse zusterbedrijf Arpa Industriale en andere materiaaltechnologiebedrijven van Broadview Holding.
In mei 2019 introduceerde Arpa Industriale op de beurs Interzum de nieuwe basistechnologie Bloom voor de productlijnen Arpa HPL en FENIX NTM®. Deze nieuwe materialen hebben een aanzienlijk kleinere ecologische voetafdruk.
Natuurlijk kleefmiddel
Arpa HPL- en FENIX NTM-panelen zijn gemaakt van papier en thermohardende harsen op basis van fenol. Door de thermische druk ontstaat een duurzame structuur waardoor het materiaal geschikt wordt voor interieurtoepassingen. In deze thermohardende harsen wordt al jaren fenol gebruikt. Deze stof staat weliswaar niet op de EU-lijst van zeer zorgwekkende stoffen, maar is uiterst toxisch. NEMHO en Wageningen Food & Biobased Research werken samen aan de ontwikkeling van een alternatieve hars op basis van ligninetechnologie. De natuurlijke kleefstof lignine komt voor in houtachtige gewassen en is in overvloed aanwezig in de natuur.
In samenwerking met Wageningen Food & Biobased Research werden door NEMHO ligninesoorten getest die geschikt zouden kunnen zijn en werden pilots met de hars uitgevoerd in hun laboratoria.
In het nieuwe productieproces maken we optimaal gebruik van de intrinsieke bindingseigenschappen van lignine.
Lignine uit kraftproces
“In het nieuwe productieproces maken we optimaal gebruik van de intrinsieke bindingseigenschappen van lignine”, vertelt Richard Gosselink, lignine-expert bij Wageningen Food & Biobased Research. “Als je lignine op grote schaal wilt gebruiken, heb je voldoende grondstoffen nodig. Daarom hebben we gekozen voor lignine die vrijkomt als nevenstroom bij het kraftproces, het belangrijkste pulpproces voor de productie van cellulose voor papier. In dit proces wordt hout verwerkt tot houtpulp. Vervolgens hebben we onderzocht hoe de lignine zich gedraagt bij de synthese van de op lignine gebaseerde hars en tijdens het lijmproces. We kwamen er al snel achter dat je in het bestaande proces niet zomaar lignine kunt gebruiken. Daarvoor zijn aanpassingen nodig. Uiteindelijk zijn we acht jaar bezig geweest, wat resulteerde in een doorbraak waarbij 50 procent fenol kon worden vervangen: het productieproces met lignine. Hieruit blijkt hoe waardevol het is om te blijven investeren in onderzoek en ontwikkeling.
Acht jaar geleden zijn we een samenwerkingsverband aangegaan met Wageningen Food & Biobased Research, omdat we onze ecologische voetafdruk wilden verkleinen en meer natuurlijke grondstoffen wilden gaan gebruiken.
“Enorme duurzaamheidswinst”
De doorbraak is erg belangrijk voor NEMHO en de bedrijven van de groep, vertelt Pieter Peters, R&D-directeur bij NEMHO. “Acht jaar geleden zijn we een samenwerkingsverband aangegaan met Wageningen Food & Biobased Research, omdat we onze ecologische voetafdruk wilden verkleinen en meer natuurlijke grondstoffen wilden gaan gebruiken. Dit ligt in lijn met wat onze klanten nodig hebben. We zijn erg trots dat het ons met het nodige doorzettingsvermogen is gelukt om een product te ontwikkelen waarmee de hoeveelheid fenol in de hars met 50 procent afneemt zonder nadelige gevolgen voor de kwaliteit en de prestaties van de producten.”
Om tot een commercieel levensvatbaar product te komen, werkte NEMHO ook samen met VTT (Technical Research Centre of Finland), de universiteit van Helsinki en UPM Oy.
Op weg naar 100 procent vervanging
Beide partijen streven ernaar om fenol in de thermohardende hars uiteindelijk volledig te kunnen vervangen door lignine, aldus Gosselink. “We hebben pasgeleden een call uitgeschreven voor een nieuw onderzoeksprogramma om het vervangingspercentage stap voor stap te verhogen. Ik verwacht dat de industrie zich bij ons zal aansluiten: fenol is een stof waar de industrie zo snel mogelijk vanaf wil.”