Nieuws
Brandbare overstromingsvlakten zijn zwakke plek van Amazonewoud
Lang werd gedacht dat de randgebieden van het Amazonewoud het meest kwetsbaar waren voor klimaatgerelateerde instorting. Uit een onderzoek van een internationaal team van wetenschappers dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS blijkt nu dat de overstromingsgebieden in het hart van het Amazonewoud wel eens een onverwachte achilleshiel zouden kunnen zijn. Deze gebieden blijken bijzonder vatbaar voor branden, die vervolgens om zich heen kunnen grijpen naar het omringende bos.
Het team kwam tot deze ontdekking door satelliet- en veldgegevens voor het hele Amazonebekken te combineren met informatie over meer dan 250 bosbranden om inzicht te krijgen in het verschil in kwetsbaarheid tussen overstroombare en niet-overstroombare gebieden en de invloed van verschillende klimaatvariabelen. Uit een analyse van de boomdichtheid in het bekken bleek dat savannebranden al kunnen overslaan op de overstroomde gebieden als de regen onder de 1500 mm/jaar daalt, terwijl dat voor andere gebieden pas het geval is bij 1000 mm/jaar.
"Onze bevindingen wijzen erop dat de gebieden die in het regenseizoen overstromen als eerste ten prooi vallen als het klimaat in het Amazonegebied droger wordt", zegt Bernardo M. Flores, hoofdauteur en voormalig PhD-student aan de Federale Universiteit van Rio Grande do Norte (UFRN) in Brazilië en Wageningen University & Research in Nederland.
De auteurs maten ook hoe snel het bos herstelde na de grote branden in 1997 en 2005 als een indicatie van de veerkracht. Ze ontdekten dat de impact van een brand op de bosstructuur en bodemfertiliteit groter en langduriger was in de overstromingsgebieden. "Het feit dat overstromingsgebieden minder snel herstellen wijst erop dat deze gebieden bij herhaalde branden sneller zullen veranderen in een gebied met open vegetatie dan de hoogvlakten", aldus Milena Holmgren van Wageningen University & Research en co-auteur van het onderzoek.
De auteurs zijn van plan om verder onderzoek te doen naar de mechanismen die zorgen voor een toename van de savannes in de ecosystemen van de Amazone. "Een belangrijke vraag op dit punt is of deze afgebrande bossen inderdaad savannes zullen worden. Dat is echter afhankelijk van de plantensoorten die de getroffen gebieden koloniseren", vertelt Flores.
De nieuwe resultaten hebben niet alleen gevolgen voor bosbehoud en lokale maatschappijen. Als de overstromingsgebieden in het Amazonewoud verloren gaan, zal dat leiden tot een enorme CO2-uitstoot van de bomen, bodem en veengebieden die recent zijn ontdekt in het centrale en het westelijke deel van het Amazonegebied.
Dit onderzoek biedt een nieuw uitgangspunt voor bosbeheeractiviteiten die, als de Amazonelanden ze opnemen in hun milieubeleid, zouden kunnen bijdragen aan het behoud van het Amazonewoud. "Als de Amazonemaatschappijen de veerkracht van het bos willen vergroten, zouden ze kunnen overwegen om bij de ontwikkeling van brandbestrijdingsplannen extra aandacht te besteden aan de gebieden die in het regenseizoen overstromen", zegt Flores.