De afgestudeerde van de toekomst dient een ‘superheld’ te zijn

Prof. Perry den Brok beschrijft het probleem van het gebrek aan kennis over het effect van de onderwijsvormen en leeromgevingen. “Er zijn talloze werkvormen in het academische onderwijs, bedoeld om de onderwijsdoelen te bereiken. Hoorcolleges, groepswerk, practica, en nieuwere methoden zoals online-onderwijs, waarbij het contact met de docent op geheel andere wijze is georganiseerd. Tegelijkertijd willen we de studenten opleiden tot specialisten met bijzondere kennis, vaardigheden en inzichten, maar ook met een houding, de attitude die past bij hun toekomstige beroepsomgeving. Het probleem is dat we die werkvormen en methoden allemaal toepassen, maar weinig kennis hebben over hun effect,” stelt prof. Den Brok in zijn inaugurele rede ‘Cultivating the growth of life-science graduates – on the role of educational ecosystems’. “Het ontbreekt aan evaluatiegegevens die informatie geven om leersituaties en werkvormen op hun waarde te schatten. De technologische invulling van het onderwijs loopt vooruit op kennis over de effectiviteit.”

Evaluaties

Het evalueren van onderwijsinnovaties gebeurt nog te sporadisch. “We weten niet welke ICT-onderwijsontwikkelingen wel of beter werken en welke niet. Er zijn nauwelijks vergelijkingen beschikbaar.”

Tegelijkertijd vraagt de huidige en toekomstige maatschappij een nieuw type afgestudeerden, zeker geldt dat voor de levenswetenschappen. Van hen worden straks nieuwe kennis, kwaliteiten en competenties verwacht. “Om die te ontwikkelen zijn andere leerprocessen vereist, die de traditionele leeromgeving niet kan leveren. Daartoe is een onderwijsecosysteem nodig,” zegt prof. Den Brok.

Onderwijsecosysteem

De behoefte aan kennis, competenties en vaardigheden die de nieuwe generatie afgestudeerden nodig zal hebben, zijn bijvoorbeeld geformuleerd in de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties, maar ook in de visies van het landelijke Groen Onderwijs. Het onderwijs hoort dus de studenten voor te bereiden op hoe om te gaan met deze doelen of uitdagingen. Van hen wordt gevraagd (volgens de onderwijsvisie van Wageningen University), dat studenten straks volleerd omgaan met state-of-the-art wetenschappelijke kennis, kritisch, onderzoekend en creatief denken, een neus hebben voor beleid en markt, flexibel, analytisch, reflectief, intercultureel samenwerken, schrijven, debatteren, argumenteren, naast oog hebben voor ontwerpen, technische vaardigheden, ondernemerschap, interdisciplinair samenwerken, leiderschapskwaliteiten en streven naar excellentie. “Als je die lijst ziet dan lijkt het erop dat de afgestudeerde van de toekomst een soort superheld met superkrachten moet zijn,” vat prof. Den Brok samen.

Om die ‘superheldenstatus’ te bereiken moeten studenten meedoen aan rijke, relevante, authentieke en effectieve activiteiten die het leren en het ontwikkelen van kwaliteiten en competenties stimuleren. En dat vergt op zijn beurt een excellente omgeving, inclusief hooggekwalificeerde docenten. Een betere benaming voor zo’n ‘leeromgeving’ is onderwijsecosysteem, zegt Den Brok, want daarin zijn niet alleen de vaste elementen, zoals de fysieke omgeving of docent-student interacties opgenomen, maar alle levende en niet levende elementen en spelers, en hun interacties, vergelijkbaar met een complex en dynamisch natuurlijk ecosysteem, zoals een koraalrif.  Daarbij is het van belang te weten hoe en waarom relaties en netwerken worden gevormd, bijvoorbeeld tussen studenten onderling of hoe het leermateriaal  wordt gebruikt. Consequentie van de complexiteit van het onderwijsecosysteem: ze brengt ook een complexe evaluatie met zich mee. Die evaluatie wordt aan de Wageningen University ter hand genomen door de onderzoeksgroep van Den Brok. Maar ook werkt Wageningen op dit gebied samen met de andere vier TU’s, bijvoorbeeld via het 4TU Centre for Engineering Education, waarvan Den Brok afgelopen week tot voorzitter werd benoemd.