Kees van Oers buitengewoon hoogleraar Animal personality

Dr. Kees van Oers (Wieringen, 1971) houdt zich sinds zijn promotieonderzoek bezig met het gedrag van dieren en kijkt daarbij vooral naar hun persoonlijkheden. In zijn proefschrift dat hij in 2003 aan de Universiteit Utrecht verdedigde, behandelde hij de genetische basis van persoonlijkheden van koolmezen. In latere functies aan het Max-Planck-Instituut voor Ornithologie en aan het NIOO-KNAW (afdeling Dierecologie) verbreedde hij dit in de richting van de moleculaire genetica. In 2006 verwierf hij een NWO Veni-beurs voor talentvolle jonge onderzoekers. Ook is Kees van Oers sinds 2011 Guest Scientist bij de Wageningse leerstoelgroep Behavourial Ecology. Zijn hoofdpositie is Senior Scientist bij het NIOO-KNAW.

Persoonlijkheid bij dieren

Net als bij mensen, zien we ook bij dieren verschillen in de manier waarop ze op veranderingen in hun omgeving reageren. De persoonlijkheidskenmerken van een individu bepalen bijvoorbeeld hoe ‘brutaal’ of ‘verlegen’ een dier omgaat met zulke uitdagingen, maar heeft ook invloed op zaken als partnervoorkeur, voedselvoorkeur en zelfs de gevoeligheid voor ziektes.

De vraag waar prof. Van Oers zich op richt is hoe deze gedragsverschillen zijn ontstaan en wat de functie van gedragsdiversiteit is. Van Oers bekijkt dit vanuit een evolutionair standpunt; met behulp van gedragsgenetica en gedragsecologie. Hij onderzoekt bij dieren in gevangenschap de oorzaken van de gedragsverschillen, zoals de onderliggende genen, hersenstructuren en welke rol epigenetica speelt en vergelijkt die met de gevolgen voor overleving en voortplanting in populaties wilde dieren.

Van Oers gebruikt de koolmees als een modelsoort voor zijn werk, maar ziet allerlei parallellen met vele andere soorten, ook met landbouwhuisdieren. Het bestuderen van dierpersoonlijkheid is daarom ook in diverse opzichten relevant. Zo draagt persoonlijkheidsonderzoek bij aan een beter welzijn en de gezondheid van dieren in gevangenschap. Ook blijken bijvoorbeeld herintroductieprogramma’s meer succes te hebben, als rekening wordt gehouden met de persoonlijkheid van de uit te zetten dieren. Maar boven alles draagt het bij aan ons begrip hoe individuele dieren zich aanpassen aan een - vaak door de mens veroorzaakte - veranderende omgeving. Onder de noemer ‘coping styles, karaktereigenschappen en gedragsstrategieën’ doen onderzoekers van Wageningen University & Research al geruime tijd onderzoek aan dierpersoonlijkheden van bijvoorbeeld honden, varkens, koeien en vissen. Van Oers wil deze onderzoekslijnen met elkaar verbinden en van Wageningen een centrum maken van het fundamentele en toegepaste onderzoek aan dierpersoonlijkheid.