Scherper schieten op cellen

Michel Eppink wil uit belangrijke biomassabronnen als algen niet alleen de oliën en vetten kunnen halen, maar ook de suikers, eiwitten, vetzuren, pigmenten en vitaminen. Ofwel: alle hernieuwbare stoffen die bruikbaar zijn voor biobased toepassingen op het gebied van voeding, gezondheid en brandstof. Daarvoor moeten er nog grote stappen gezet worden in de technologieën voor de fragmentatie van cellen en zuivering van de functionele biomoleculen.

Gecontroleerd vernielen

‘Bij de huidige scheidings- en raffinagetechnieken, veelal chemisch of mechanisch, gaan er veel waardevolle bestanddelen verloren’, stelt Eppink. ‘Daardoor is het onrendabel. Als je er alleen biobrandstof uit haalt, is bioraffinage economisch niet haalbaar. We moeten nieuwe technieken ontwikkelen waarmee we cellen gecontroleerd kapot kunnen maken. Interessante onderzoeksrichtingen zijn er op dat terrein genoeg. Persen en vermalen, kennen we al. Maar er zijn veel meer scheidingstechnieken. Zoals stoom onder hoge druk, ultrasone pulsen, elektriciteit en licht. Er is nog te weinig onderzoek gedaan naar deze alternatieve kraaktechnieken.’

Breed toepasbaar

Het modelsysteem dat Eppink gebruikt voor zijn onderzoek werkt met de kenmerken van algen. ‘Maar we streven naar technieken die ook voor andere eencellige, groeibare organismen zoals gisten toepasbaar zijn. Eén van de moeilijkste stappen in het raffinageproces is de scheiding van waterminnende stoffen, zoals koolhydraten en eiwitten, en waterafstotende stoffen, zoals vetten. Het is de kunst om de cellen zo open te breken dat de inhoudsstoffen niet beschadigen. Bij de huidige technieken is de focus gericht op of alleen vetten of alleen eiwitten. De rest verlies je.’

Vernieuwingen doorvoeren

Michel Eppink leidde de afgelopen 17 jaar afdelingen voor scheidingstechnologie in het bedrijfsleven. Zijn terugkeer naar Wageningen UR, waar hij in 1999 promoveerde, is voor een belangrijk deel ingegeven door ideële motieven. ‘Voor een echte transitie naar een biobased economy heb je het bedrijfsleven nodig. Bedrijven moeten investeren en vernieuwingen doorvoeren. Die drive en de kennis moeten komen van de jonge mensen die nu studeren, want je moet je richten op de lange termijn. Ik wil mijn kennis en ervaring daarvoor inzetten. Reken gerust op een periode van tien tot vijftien jaar voordat we in staat zijn stoffen voor voedsel, biobased chemicaliën, geneesmiddelen en energie uit groene grondstoffen te halen. Het doet me goed dat er steeds meer studenten zijn die zich willen verdiepen in nieuwe scheidingstechnologieën.’