Nieuws

Nieuwe benadering om natuurbeleid van meerdere kanten te evalueren

Published on
27 augustus 2019

Maatschappelijke betrokkenheid bij natuur is onderdeel van het huidige natuurbeleid. Om dit beleid te kunnen evalueren, is het nodig om passende evaluatiebenaderingen te gebruiken. Onderzoekers van Wageningen Research hebben hiervoor een analyse- en evaluatiekader ontwikkeld met bijbehorende set kaartjes. Daarmee kunnen betrokkenen zelf een passend evaluatiekader samenstellen. Het onderzoek is uitgevoerd voor het Planbureau voor de Leefomgeving om hen te helpen bij toekomstige evaluaties, zoals die van het Natuurpact.

Maatschappelijke betrokkenheid

Provincies en gemeenten stimuleren op allerlei manieren maatschappelijke betrokkenheid bij natuur, onder andere via subsidieregelingen, het beschikbaar stellen van grond of tijd en kennis van ambtenaren, en het op gang brengen van samenwerkingsprocessen. Maatschappelijke actoren en overheden kunnen verschillend aankijken tegen de betekenis van natuur, de rol van de overheid en maatschappelijke organisaties, gewenste samenlevingsvormen, de complexiteit van het onderwerp en de rol van kennis. Kortom, als het gaat om het evalueren van beleid op dit onderwerp is er een diversiteit aan perspectieven.

Evalueren natuurbeleid

Als maatschappelijke betrokkenheid bij natuur belangrijk is in het beleid, kan het succes van dat beleid  niet alleen worden afgemeten aan doelen van de overheid, maar doen ook de ambities, doelen, waarden en acties van maatschappelijke actoren ertoe. Deze actoren kunnen naast overheden een rol hebben in het maken, het uitvoeren en het evalueren van beleid. Het evalueren van beleid voor maatschappelijke betrokkenheid bij natuur is dus niet eenvoudig, en geschikte evaluatiebenaderingen kunnen daarbij helpen.

Evaluatiebenaderingen

Om het analyse- en evaluatiekader samen te stellen, zijn vier evaluatiebenaderingen gebruikt die ieder verschillende perspectieven vertegenwoordigen van de rol van de overheid, de rol van maatschappelijke actoren, de rol van kennis en de maakbaarheid en voorspelbaarheid van maatschappelijke betrokkenheid bij natuur. De klassieke evaluatie is de meest ingeburgerde vorm en zal zoveel mogelijk willen meten om zo objectief mogelijk een oordeel te kunnen geven over het beleid en de uitkomsten. De normatieve evaluatie brengt in beeld hoe het beleid presteert op alternatieve doelen en daarbij ook kijkt naar onbedoelde bijeffecten van het beleid. De responsieve evaluatie laat alle groepen belanghebbenden in het beleid aan het woord. Dat kan betekenen dat men gezamenlijk bepaalt waar de evaluatie over moet gaan. De evaluatie kan gericht zijn op een gezamenlijke, gedeelde uitkomst. De kennis van de betrokkenen is daarbij onontbeerlijk. Bij de reflexieve monitoring ten slotte gaat het om het samen innoveren en leren waarbij het geleerde direct in de praktijk wordt gebracht. Afhankelijk van de specifieke situatie en behoefte zullen veel evaluaties een mengvorm zijn van twee of meer evaluatiebenaderingen.

Rapport en kaartspel

In het rapport met bijbehorend kaartspel is een meervoudig analyse- en evaluatiekader ontwikkeld om na te gaan op welk wijze het bevorderen van maatschappelijke betrokkenheid bij natuur kan worden geëvalueerd. In het kader hebben meerdere perspectieven een plek gekregen. Dit is herkenbaar in de vier evaluatiebenaderingen en in een diversiteit aan indicatoren van beleid voor maatschappelijke betrokkenheid bij natuur, waaronder congruentie van doelen, effectiviteit, beleidsproces, samenwerking, leren, institutionele kaders, legitimiteit en gemeenschapszin.

 

Lees meer in dit dossier