Nieuws
Ook uw kopje koffie ondervindt de gevolgen van klimaatverandering
Artikel in de Volkskrant over een essay van Annewies Hilberink, student leerstoelgroep Sociologie van Verandering en Ontwikkeling.
Bij klimaatverandering denk je aan smeltende ijskappen en stijgende zeespiegels, maar ook op de Ethiopische hoogvlakten zijn stijgende temperaturen een probleem. Een koffieschimmel tiert welig bij de warmere dagen en de onregelmatige regens. Als er niks gebeurt, zijn boeren, de Ethiopische economie, en uiteindelijk ook u het slachtoffer, betoogt Annewies Hilberink.
Moeder natuur heeft de Ethiopische koffieboeren gezegend met vruchtbare hoogvlaktes waar koffieplanten geweldig gedijen. Experts loven de Ethiopische Arabica-bonen om hun wilde en duurzame eigenschappen en volle, unieke smaak. Het land is een topproducent op het gebied van koffie. Maar klimaatverandering dreigt aan dit Ethiopische succesverhaal een einde te brengen.
Want de laatste tijd zijn juist deze Ethiopische hoogvlakten de perfecte broedplaats voor infectieziektes waar de koffiebes vatbaar voor is. De grootste zorg is de collectotrichum kahawae-schimmel, die leidt tot de zogenaamde Coffee Berry Disease. De schimmel komt voornamelijk voor bij Arabica planten, de inheemse soort van Ethiopië. Hierdoor vormt CBD een belangrijke beperkende factor voor de nationale koffieproductie. De oogst kan met wel 30 procent teruglopen door CBD, en zonder passende interventie kunnen complete oogsten mislukken.
De schimmel wordt aangewakkerd door klimaatverandering. Verhoogde temperaturen in combinatie met intensievere, onregelmatige regenval zorgen voor een versnelde groei, hogere besmettingsgraad en een grotere verspreiding waardoor steeds meer boeren worden getroffen.
Via gewasziekten zoals CBD brengt klimaatverandering het levensonderhoud van miljoenen boeren in gevaar. Momenteel komt 90 productie van de nationale koffieproductie van arme, kleine bedrijven. Aanpassing en ziektebestrijding is moeilijk, omdat velen de middelen en capaciteiten niet hebben hun gewassen beschermen. Kleine boerenbedrijven hebben beperkte opties voor innovatie, dus concentreren ze zich op de korte termijn-behoefte om hun gezinnen te voeden. Deze boeren waren al nauwelijks in staat zichzelf te bedruipen voordat klimaatveranderingen hun gewassen deed verpieteren. Als gevolg daarvan zullen boeren de koopkracht missen om eten te kopen, en kan de toegang tot voedsel ernstig geschaad worden, wat op zijn beurt de voedselonzekerheid zal vergroten.
Maar de koffieziekte is niet de enige factor die bepaalt of er in Ethiopië een voedselcrisis komt. De uiteindelijke gevolgen van klimaatverandering op de voedselzekerheid worden versterkt door ontoereikend regeringsbeleid. Volgens onderzoeker Alex De Waal zijn moderne hongersnoden ‘exceptionele gebeurtenissen’. Het risico op het ontstaan van een echte crisis hangt sterk af van politiek beleid. In dit geval biedt de Ethiopische regering bij lange na niet voldoende steun voor duurzaam CBD management, en tot op heden heeft zij gefaald in het bestrijden van uitbraken van ziekten die de industrie teisteren.
Zo zijn er al jaren (chemische) schimmeldodende middelen verkrijgbaar, maar die worden niet gesubsidieerd door de overheid, noch zijn er trainingen voorhanden over het correct toepassen van deze middelen. Daarbij is het gebruik van dergelijke chemicaliën omstreden, omdat veel Ethiopische koffie een biologisch keurmerk draagt. Biologische bestrijdingsmiddelen zijn nauwelijks beschikbaar, omdat er weinig geïnvesteerd wordt in onderzoek daarnaar. Ook ontbreekt de prioriteit in de zoektocht naar en het verspreiden van CBD resistente koffiebonen. Ethiopië is het land met de grootste variatie aan genetisch verschillende Arabicaplanten. Er ligt dus veel potentie in het maken van goede selecties. Hier komt nog bij dat de distributie veel efficiënter en effectiever zal moeten worden.
De overheid zou boeren de gelegenheid moeten geven te experimenteren met nodige aanpassingen. Koffieproductie verschilt per regio, en elke regio kent zijn eigen specifieke klimaat. Aanpassingsstrategieën zullen locatiegebonden moeten zijn, dus deelname van de boeren is essentieel. Grote investeringen en betere betrokkenheid zijn nodig. Het verbeteren van de sociale zekerheid zou boeren de solide basis te geven om te kunnen experimenteren.
Het vergt een flinke investering, maar uiteindelijk zullen deze kosten lager zijn dan de kosten van nietsdoen, wat desastreus is voor zowel de boer als de Ethiopische economie, en uiteindelijk voor u. Van de c. kahawae-schimmel heeft het ook op de door ons o zo geliefde bonen voorzien.