Nieuws
Verstoppertje spelen onder de grond
Onder de grond van een soortenrijk grasland is het een ware spaghetti van plantenwortels. Tegelijkertijd leven hier enorm veel bacteriën en schimmels. Een deel daarvan is pathogeen en op zoek naar zijn gastheer tussen die wortelwirwar. Het lijkt erop dat dat een stuk moeilijker gaat bij een grote diversiteit aan planten, omdat de gastplant zich dan beter kan verbergen in een gevarieerde menigte. Meer plantendiversiteit zorgt voor minder zieke planten en een grotere productiviteit. Persoonlijk hoogleraar Plantenecologie Liesje Mommer gaat dankzij een VIDI-beurs samen met haar team op zoek naar de mechanismen achter dit fenomeen.
“Over de interactie tussen bepaalde schimmels en bepaalde plantensoorten – vooral landbouwgewassen - is best veel bekend, ook in moleculair opzicht. Maar dat geldt niet voor de relaties tussen meerdere schimmels en plantensoorten, en al helemaal niet in natuurlijke ecosystemen. Dat is een hele complexe zaak”, vertelt Mommer.
Het is al langer bekend dat een grotere variatie van plantensoorten in een natuurlijk grasland leidt tot een grotere productiviteit. De planten lijken elkaar op te jutten. De theorie was altijd dat elke soort zijn eigen niche bezet, waardoor meer soorten tot meer opbrengst leidt. In haar VENI-onderzoek toonde Mommer al aan dat het veel ingewikkelder ligt. Met moleculaire technieken kwantificeerde ze de verschillende soorten wortels (die visueel allemaal op elkaar lijken). Het bleek dat alle soorten vooral in de bovenste laag grond zitten; helemaal geen verschillende niches, was haar conclusie.
Gesteund door de VIDI-beurs van NWO bouwt ze nu samen met twee aio’s voort op dit onderzoek. “Het gaat om een plant-soil feedback: de plant beïnvloedt zijn eigen micro-organismen op de wortel – ten goede of ten kwade. In een monocultuur hopen de pathogenen (ziekteverwekkers) zich op, ten koste van de productiviteit. In een soortenrijk mengsel zijn er minder pathogenen en nu gaan we onderzoeken hoe dat komt”, zegt ze.
Schimmels raken de weg kwijt
De margriet bijvoorbeeld is vatbaar voor de schimmel Paraphoma chrysanthemicola. Meer margriet in het grasland bekent meer van die schimmel. Eenlingen lijken zich echter beter te kunnen verstoppen tussen de wortels van andere soorten. “Een nieuw aspect is: kan margriet zich beter verstoppen tussen grassen dan tussen wortels van soorten die meer verwant zijn? Bekeken vanuit de schimmel komen vragen op als: komt het door de dichtheid van de wortels dat hij zijn gastplant minder goed kan vinden? Of raakt hij de weg kwijt omdat verschillende planten verschillende suikers en geurstoffen uitscheiden?”
Intercropping
In potproeven probeert Mommer met haar team de regels van het spel te achterhalen; vervolgens bekijken ze in het veld of de regels dan nog gelden. De onderzoeksresultaten kunnen nuttig zijn bij natuurbeheer maar ook in de landbouw. “Als je gewassen door elkaar teelt – intercropping – krijg je gemiddeld 40% ziektereductie. Er is nu niet goed bekend hoe dat komt. Misschien kun je strategisch her en der een andere plant tussen je gewas te zetten om al een schimmelonderdrukkend effect te krijgen”.