Round table over het verbeteren van arbeidsomstandigheden in internationale voedselketens vormt startschot voor meer kennisdeling

Ruster: 'We hebben speciaal gekozen om mensen vanuit verschillende sectoren bij elkaar te brengen. In al die verschillende sectoren staat men vaak voor dezelfde uitdagingen'.

Plaisier is enthousiast over hoe de bijeenkomst verliep: 'Er kwamen 17 genodigden. We vonden het heel belangrijk om ervaringen, inzichten en kennis met elkaar te delen en op de kaart te zetten. Kan de ‘grote’ met de ‘kleine’ optrekken hierin en de ‘ervaren’ met de ‘minder ervaren’ en zijn die mogelijkheden er überhaupt? Misschien dat je dan wat aan de oppervlakte blijft maar we hadden ook de flexibiliteit om ons aan te passen aan het publiek. We wilden vooral iets neerzetten waar iedereen behoefte aan heeft.'

Dit onderwerp leeft bij uiteenlopende organisaties en de sector. Volgens De Vos en Ruster is de behoefte groot om kennis en inzichten te delen. Ruster: 'Als je naar de private sector kijkt, dan gaat het om de plek die ze in de keten (handel, productie, retail, financiering) innemen en of ze groot of klein zijn. Er waren grote spelers vertegenwoordigd, maar ook kleine. Vanuit de publieke sector was er vertegenwoordiging van overheid, SER en ngo's. Iedereen kijkt weer anders.'

Ruster is zelf vooral actief om de verschillende duurzaamheidsonderwerpen en effecten te verbinden. De Vos is volgens Ruster 'onze dieptespecialist' omdat zij in haar projecten altijd met de onderwerpen kinderarbeid, uitbuiting en slavernij bezig is. De Vos presenteerde tijdens de Round Table een aantal van haar projecten op dat gebied:

Papieren waarheid

De Vos zegt dat de wens om kinderarbeid en slavernij volledig terug te dringen wel bij de bedrijven aanwezig is, maar niet altijd even expliciet. Dat heeft volgens Ruster onder andere te maken met de beperkte invloed die je als bedrijf hebt. Al kopen sommige bedrijven, of het nou een retailer of een producent is, flinke partijen van een bepaalde grondstof in een land, dan heb je het slechts over 5 à 10% van de verkoop, dus je hebt er weinig invloed op. Vaak is het maar 1% of minder wat je inkoopt. Er zijn bedrijven die al sinds de jaren tachtig bezig zijn om dit probleem te verbeteren. Je inkopen en verkopen kunnen volgens Ruster voor 80% gecertificeerd zijn en dan is het volgens de papieren in orde, maar niemand weet tot welke werkelijke impact die certificering en alle inzet sinds de jaren tachtig geleid heeft: 'Dan heb je met een papieren waarheid te maken.'

De bijeenkomst gaf enerzijds veel bevestiging, maar anderzijds zijn er ook lessen gedeeld en nieuwe dingen gehoord. De Vos: 'Er zijn veel initiatieven en er vindt al veel plaats. We voeren weliswaar al zo'n tien of vijftien jaar vergelijkbare discussies, maar we zijn al flink wat stappen verder gekomen. Er zijn inzichten over wat wel werkt en wat niet en over wat je zelf kunt doen of samen met andere partners. Er is bijvoorbeeld heel veel data, maar als je doorvraagt dan hoor je dat veel data niet klopt, niet aan andere data gekoppeld kan worden of niet bij de juiste personen terechtkomt. Er is behoefte aan het delen van informatie en de informatie op een juiste manier te presenteren. We weten wat we moeten doen, maar om dat op lokaal niveau te doen en welke stappen daarvoor nodig zijn, is nog moeilijk.'

Meten, monitoren en meedenken

Volgens Ruster kan WUR ondersteuning bieden door zowel analytisch betrokken (meten en monitoren) te zijn als door mee te denken aan effectieve verbeteringen bij de problemen: 'Wij brengen het probleem in kaart, of het nou over cacao gaat of over koffie. Hoe groot is het probleem? Hebben we het over slavernij, kinderarbeid, onderbetaling? Wat kun je eraan doen en welke interventies zijn mogelijk?' Plaisier beaamt dat:

Ruster voegt eraan toe dat het ook belangrijk is om terug te kijken naar interventies die gepleegd zijn. Als ze niet het gewenste effect gehad hebben, dan moet je kijken of er welke alternatieven er zijn die meer effect zouden kunnen hebben.

Meten is weten

De invalshoek van Plaisier is impact: wat is de impact als je je bezighoudt met met bepaalde interventies om de arbeidsomstandigheden te verbeteren? Plaisier: 'Er worden veel goede initiatieven genomen en er wordt heel veel gevraagd van iedereen in de supply chain. Vanaf het begin tot het eind heb je te maken met regelgeving en er worden allerlei platforms in het leven geroepen, maar uiteindelijk wil je gewoon kunnen meten wat de effecten zijn voordat je de vraag kunt beantwoorden of we nou goed bezig zijn.'

Leren van elkaar

Mensen uit de publieke en private sector kregen de gelegenheid om anderen te ontmoeten die op hetzelfde thema bezig zijn en hebben daarmee hun netwerk uitgebreid. Daarnaast kwamen ze om wat te leren van WUR en van elkaar. WUR heeft tijdens de Round table kunnen samenvatten wat we al jaren op dit gebied doen. Ruster: 'Deze ronde tafel is een mooie stap om te weten waar we staan op dit onderwerp, en we gaan actief verkennen waar we vanuit de WUR een positieve bijdrage kunnen leveren op dit thema. Betere informatievoorziening, informatiedeling en verbeteringen gestaafd op draagvlak en impact.'

Start van een dialoog

De Round table wordt door de organisatoren gezien als de start van een discussie. De volgende stap is inventariseren of er interesse is om opnieuw bij elkaar te komen en verder de diepte in te gaan. Ruster oppert dat er een thema uitgelicht kan worden of dat er alleen op sectorniveau naar één specifiek product gekeken wordt. Misschien zijn er, gezien de gaten in de kennis die tijdens de bijeenkomst geconstateerd werden, ideeën voor pre-competitief onderzoek. De eerste vraag voor WUR is of het een rol kan spelen in het boven tafel krijgen van de ontbrekende informatie. Ruster: 'Als WUR zelf die informatie niet kan aanleveren, kunnen wij dan wel aangeven wat je zou moeten doen om aan die informatie te komen?'

• Of neem contact op met Willem Ruster als u op de hoogte wilt blijven van onze vervolgstappen.