Nieuws

Southern tomato virus: hype of echt gevaar?

Published on
24 mei 2019

Sinds 15 mei wordt op internet melding gemaakt van een nieuw tomatenvirus ‘Southern tomato virus (STV) dat uitgebroken zou zijn in het Verenigd Koninkrijk en dat al enkele jaren gesignaleerd zou worden op het Europese vasteland. Wat is bekend van dit virus en is het een reëel gevaar voor de sector?

Op de Engelse website Hortidaily werd op 15 mei melding gemaakt van dit tomatenvirus. Het zou het symptomen veroorzaken die lijken op het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) en het Pepinomozaïekvirus (PepMV). Het bericht is overgenomen op de zusterwebsite Groentennieuws.nl. Inmiddels zijn er meer meldingen over dit STV te vinden op diverse andere plaatsen op het internet.

Wat weten we via wetenschappelijk onderzoek van Southern tomato virus (STV)?

STV is een virus in tomaten dat tien jaar geleden voor het eerst beschreven is in de Verenigde Staten. Deze wetenschappelijke publicatie toont enkele foto’s van kleine en verkleurde vruchten waarvan de auteurs zelf stellen dat niet vaststaat dat deze door STV werden veroorzaakt of door de andere virussen die ook in dezelfde planten werden gevonden. Ook konden ze het virus niet overbrengen via mechanische overdracht of enten (‘grafting’). Ze konden het virus niet zuiveren uit of aantonen in planten met ziektebeelden van yellow stunting disease’ en het veroorzaakte geen symptomen in zaailingen van verschillende cultivars. In 2013 en 2015 werd het virus ook aangetroffen in Frankrijk en op de Canarische Eilanden maar ook daar steeds in combinatie met andere virussen.

Wat voor soort virus is STV?

Het STV behoort tot de groep van de Amalgavirussen. Dat zijn zogenaamde cryptische plantenvirussen. Dit betekent dat het virussen zijn waarvan we weten dat ze in planten voorkomen, maar die geen symptomen veroorzaken. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat dit soort cryptische virussen zelfs nuttig voor de plant kunnen zijn.

Hoe gedraagt STV zich in de plant?

Het Southern tomato virus kan zich niet van cel naar cel bewegen, het virus zit in de cel opgesloten en kan zich dus ook niet door de plant verspreiden. Het groeit als het ware met de plant mee. Het is daarom is het ook niet mogelijk om deze virussen mechanisch (via gewashandelingen) dan wel via bijvoorbeeld stekken over te brengen naar een andere plant. De virusdeeltjes komen in alle cellen van de plant voor, dus ook in geslachtscellen en daarom vinden we deze virussen ook terug in het embryo in het zaad.

Welke ziekteverschijnselen vertonen met STV besmette tomatenplanten?

Omdat STV met het embryo meegaat in het zaad raken tomatenlijnen en -rassen als geheel geïnfecteerd met dit virus. Een Spaanse studie uit 2018 bevestigde dit. De onderzoekers vonden het virus in alle onderzochte tomatenlijnen en op alle plantenkwekerijen. Geen van de planten waarin STV voorkwam vertoonde echter ziekteverschijnselen. Dit zijn sterke aanwijzingen dat het virus zelf niet verantwoordelijk is voor enige tomatenziekte. Maar omdat het zo wijdverspreid is, komt het dus ook voor naast alle andere tomatenvirussen. Er is echter nog niets bekend over de eventuele effecten van menginfecties met ander virussen of de invloed van externe stressfactoren.

Is STV een reëel gevaar voor de sector?

Uitgaand van de huidige wetenschappelijke informatie die bekend is over STV lijkt dit virus in tomaat geen nieuw en reëel gevaar voor de sector. STV komt waarschijnlijk al erg lang voor in tomaat maar is simpelweg nooit opgemerkt. Met nieuwe technieken vinden we tegenwoordig steeds meer (nieuwe) virussen waarvan het vaak niet duidelijk is wat de biologische relevantie is. Cryptische virussen als STV komen veel meer voor maar wat hun rol of functie is blijft voorlopig nog onbekend.