Nieuws

Spinoza-premie voor Wageningse microbioloog John van der Oost

article_published_on_label
15 juni 2018

De Wageningse hoogleraar Microbiologie, prof. John van der Oost, ontvangt vanmiddag de Spinozapremie uit handen van minister Ingrid van Engelshoven van OCW. Aan de Spinoza-premie is een bedrag van 2,5 miljoen euro verbonden. De prijs, ook wel bekend als de Nederlandse Nobelprijs, is daarmee de grootste in de Nederlandse wetenschap. John van der Oost vertelt bij de uitreiking welke onderzoekslijnen hij gaat volgen om het eerder ontdekte immuunsysteem CRISPR en andere systemen in bacteriën verder te ontrafelen.

John van der Oost is ongelooflijk blij met de Spinoza-premie. 'Het is een bijzonder eervolle prijs voor mijzelf en voor het hele onderzoeksteam bij Microbiologie, want de mensen in de laboratoria, de medewerkers en de promovendi doen het echte werk.'

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Grondlegger CRISPR-techniek

De hoogleraar Microbiologie aan Wageningen University & Research is een van de grondleggers van de baanbrekende CRISPR-Cas-techniek. Hiermee kunnen wetenschappers heel gericht genen verwijderen, toevoegen of veranderen. Van der Oost ontdekte hoe het CRISPR-Cas-systeem bijdraagt aan de bacteriële afweer tegen virussen. Experts omschrijven CRISPR-Cas als een van de grootste revoluties in de levenswetenschappen.

Bacteriële bewapening tegen virussen

John van der Oost heeft met zijn team het CRISPR systeem als een van de weinige groepen ter wereld vanaf het begin onderzocht. In 2008 publiceerde hij met collega’s in Science over de manier waarop bacteriën zich wapenen tegen agressieve virussen. De bacteriën slaan korte fragmenten van het virus-DNA in veelvoud op in hun eigen DNA-streng. Deze stukjes heten clustered regularly interspaced short palindromic repeats ofwel CRISPRs. De groep toonde aan hoe de bacterie die informatie gebruikt om nieuwe virusaanvallen af te slaan.

Tevens liet John van der Oost zien dat door design van de CRISPR deze bacterietechniek is in te zetten als new tool voor ‘genoomchirurgie’. De omvang van de prijs maakt het mogelijk om de onderzoekslijnen met CRISPR Cas uit te bouwen. 'We kunnen nu nog meer goede onderzoekers aantrekken die de defensiegeheimen van bacteriën verder verkennen.'

Toen John van der Oost enkele weken geleden op het lab was, werd hij gebeld door de voorzitter van NWO. 'Hij wilde me even spreken. Stan Gielen zei dat de Spinoza-commissie had besloten om de Spinoza-premie aan mij toe te kennen. Ik was uiteraard enorm verheugd.'

Wageningen University & Research kent nu vier Spinoza-premie winnaars. Naast John van der Oost van Microbiologie zijn dat entomoloog Marcel Dicke, Willem de Vos, ook van Microbiologie, en aquatisch bioloog Marten Scheffer.

De feestelijke uitreiking van de Spinozapremie vindt plaats op 12 september in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Tijdens de uitreiking vertelt John van der Oost over zijn onderzoek en hoe hij de premie daarvoor willen inzetten.

IMG_5410.JPG