Persbericht
Zijn luchtweginfecties, allergie en ontstekingen te voorkomen door gerichte voeding?
Met gerichte voeding en aanvullende micronutriënten kan de weerstand tegen infecties in de luchtwegen, tegen allergieën, en tegen ontstekingen worden vergroot. Dat is van groot belang voor kinderen onder de 5 jaar en voor 65-plussers, die het vaakst door deze aandoeningen worden geplaagd. De weerstand in weefsels die bedekt zijn met een slijmvlies in het gebied van de mond, keel, en neus is nog nauwelijks onderzocht. Toch kan dit onderzoek veel opleveren, vindt prof. Joost van Neerven. Hij aanvaardt op donderdag 2 oktober het ambt van buitengewoon hoogleraar Mucosale immuniteit aan Wageningen University.
Tot dusverre richtte het onderzoek naar de weerstand in weefsels met een slijmvlies (de zogeheten mucosale immuniteit) zich vooral op het darmstelsel. En vervolgens hoe langs die weg, bijvoorbeeld met voedsel, diarree of chronische ontstekingen van het maag-darmkanaal konden worden bestreden, legt prof. Van Neerven uit in zijn inaugurele rede Mucosal Immuninity: Barriers, Bugs and Balance. Maar nu blijkt dat bepaalde bestanddelen uit voeding, waaronder (rauwe) melk, wel degelijk positieve invloed kan hebben op immuniteit in de bovenste luchtwegen. Hierdoor kan de kans op het krijgen van een allergie of infectie bij kleine kinderen verminderen, en mogelijk dat het ook luchtweginfecties en chronische ontstekingen bij ouderen kan helpen voorkomen.
Het slijmvlies heeft een complexe rol in het immuunsysteem, legt Joost van Neerven uit. Het vormt allereerst een barrière voor ziekteverwekkers (’bugs’) en komen die toch binnen, dan is een evenwichtige (‘balance’) reactie – Van Neerven: ‘niet te weinig, maar ook niet te heftig’ – van groot belang.
Allergie
Joost van Neerven: “Dat ook het mucosale systeem in de bovenste luchtwegen immuniteit bewerkstelligt tegen infecties en het ontwikkelen van allergieën staat wel vast, maar hoe dat werkt en via welke mechanismen, weten we nog nauwelijks. We vermoeden dat het zgn. lymphoïde weefsel achter in de keel hierin een rol speelt. Meer onderzoek daarnaar is heel nuttig, vooral ook om te zien hoe met voeding daar positief op valt in te grijpen. Met de kennis die dat oplevert kunnen we gerichte strategieën ontwikkelen om deze aandoeningen te helpen voorkomen, niet alleen via het dieet maar ook met vaccinaties in het slijmvlies.”
In zijn rede legt prof. Van Neerven uit dat immuun-gerelateerde ziekten en aandoeningen via de slijmvliezen vooral optreden bij kinderen onder de vijf en bij 65-plussers.
De wereldbevolking groeit snel en wordt bovendien gemiddeld ouder. Naar verwachting is in 2050 zestien procent van de wereldbevolking – meer dan 1,5 miljard mensen – ouder dan 65. Ouderen zijn zowel bevattelijk voor niet-allergische ontstekingsziekten als voor infecties. Bij een ouder wordende bevolking is dus te verwachten dat deze in de nabije toekomst sterk toenemen, aldus de hoogleraar.
Kinderen onder 5 jaar zijn naast infecties juist bevattelijk voor het ontwikkelen van allergieën. In het rijke westen is het aantal allergieën de afgelopen decennia sterk toegenomen, en ontwikkelt zich op dit moment bij ongeveer 25 tot 30 procent van de jonge kinderen een allergie; een flink deel van die kinderen krijgt astma. In ontwikkelingslanden liggen die cijfers nu nog wel lager maar recente studies laten zien dat ook in Azië het aantal kinderen met een allergie sterk toeneemt.
Van Neerven: “De maatschappelijke kosten die bestaan uit directe en indirecte medische kosten en ziekteverzuim zijn hoog. Als preventie via het dieet mogelijk is kan tegen veel lagere kosten hetzelfde worden bereikt. Daarom is het zeker de moeite waard hier nader onderzoek naar te verrichten.”
Minder antibioticagebruik
Overigens is deze kennis niet alleen van belang voor de menselijke gezondheid maar kan deze ook toegepast worden voor landbouwhuisdieren, zegt prof. Van Neerven: “Het voorkomen van luchtweginfecties bij dieren met gerichte voeding leidt niet alleen tot hogere productie, maar ook tot minder antibioticagebruik.”
Prof.dr. R.J.J. (Joost) van Neerven (Heerlen, 1966) is per 1 mei 2013 benoemd tot buitengewoon hoogleraar Mucosale immuniteit aan Wageningen Universiteit. Hij is senior-onderzoeker bij het FrieslandCampina Innovation Centre in Wageningen. Zijn leerstoel wordt gefinancierd door FrieslandCampina.