Persbericht
Darmbacterie Akkermansia remt obesitas
In het darmstelsel van alle mensen, van baby tot de oudere mens, leeft een dominante en nuttige bacterie, de Akkermansia muciniphila. Dit micro-organisme huist in de slijmlaag van de darmen die een verdedigende rol speelt tegen indringers. Opvallender is echter dat de bacterie een helende werking heeft op de ontregelde stofwisseling bij obesitas. Prof. Patrice Cani uit Brussel en prof. Willem de Vos van Wageningen University schrijven dat met collega’s in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) van 13 mei. Zij zien perspectief voor een behandeling met Akkermansia-bacteriën tegen obesitas en de medische gevolgen daarvan.
Obesitas en diabetes type 2 zijn onder meer te herkennen aan ontstekingen, veranderingen in de samenstelling van de darmbacteriën en aan de ontwrichting van de natuurlijke barrière in de darmen. Tien jaar geleden ontdekten onderzoekers van het Laboratorium voor Microbiologie van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, de bacterie Akkermansia muciniphila (genoemd naar de Wageningse microbieel ecoloog dr. Antoon Akkermans, 1941-2006) die in staat is te groeien in de slijmlaag in de darmen. De bacterie bleek in groten getale voor te komen in lichtgewicht mensen (en knaagdieren) en juist minder bij mensen en dieren met ontstekingen of overgewicht. Welke rol speelt die bacterie, vroegen de microbiologen van de Université Louvain in Brussel met de Wageningse collega’s zich af.
Het onderzoeksteam constateert in de publicatie in het Amerikaanse tijdschrift PNAS van 13 mei dat de bacterie minder frequent voorkomt in muizen met geïnduceerde obesitas en met diabetes type 2 (ouderdomsdiabetes). Bovendien blijkt dat het toedienen van moeilijk verteerbare vezels zoals oligofructose, bekend om hun darmbiota-bevorderende vermogen, resulteert in een herstel van de populatie Akkermansia in de muizen. De aanwezigheid van de bacterie versterkt de darmbarrière en ook is er een omgekeerde correlatie met aankomen (vetopslag), ontstekingsreacties in vetweefsel en insulineresistentie. Maar is er een oorzakelijk verband tussen die gunstige ontwikkelingen en het vóórkomen van de Akkermansia-bacterie?
Om dat vast te stellen voerden de onderzoekers de Akkermansia-bacterie aan gewone muizen met verschillende diëten. Op een normaal dieet werd geen effect gevonden maar in muizen die door een hoog-vet dieet dik werden, bleken de Akkermansia-bacteriën te resulteren in een reductie van de vetontwikkeling en de daarmee gepaard gaande metabole afwijkingen, zonder effect op de voedselinname. Na toediening van de Akkermansia-bacteriën werd een toename gevonden van het gehalte aan endocannabinoïden, die zorgen voor een juist peil van het glucosegehalte in het bloed. Bovendien werd de darmbarrièrefunctie versterkt. Alleen intacte levende bacteriën zijn daartoe in staat, zo blijkt, want de onderzoekers merkten dat toediening van vooraf verhitte bacteriën geen effect had. Hoewel studies met mensen nog niet zijn uitgevoerd, scheppen de resultaten perspectieven om met een behandeling met Akkermansia-bacteriën ontstekingen te reduceren en mogelijk obesitas te voorkomen.
Het onderzoek is ten dele gefinancierd met middelen uit de Advanced ERC Grant die aan prof. Willem M. de Vos werd toegekend.
Publicatie
Cross-talk between Akkermansia muciniphila and intestinal epithelium controls diet-induced obesity. Amandine Everard, Clara Belzer, Lucie Geurts, Janneke P. Ouwerkerk, Céline Druart, Laure B. Bindels, Yves Guiot, Muriel Derrien, Giulio G. Muccioli, Nathalie Delzenne, Willem M. de Vos, and Patrice D. Cani. PNAS, 13 mei 2013.