De BRO Servicedesk voor vragen en meldingen over bodeminformatie 

Bodeminformatie in de Basisregistratie Ondergrond 

De Basisregistratie Ondergrond (BRO) is een centrale registratie met publieke gegevens over de Nederlandse ondergrond. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) is bronhouder van de bodeminformatie in de BRO. Wageningen Environmental Research (WENR) beheert deze informatie voor het ministerie en zorgt dat de gegevens en kaarten ieder jaar worden bijgewerkt en aangeleverd aan de BRO. De gegevens en kaarten zijn toegankelijk op het BROloket.  

Voor vragen over de bodeminformatie kunnen gebruikers contact opnemen met de BRO Servicedesk. Als gebruikers twijfelen aan de juistheid van bodemgegevens of een kaart kunnen zij een daarover een officiële ‘terugmelding’ doen bij de BRO Servicedesk. Bijvoorbeeld als de gebruiker in veldonderzoek een ander bodemtype vindt dan vermeld staat op de Bodemkaart. Of als vlakken op de Geomorfologische Kaart niet goed aansluiten. Een terugmelding verloopt via het formulier BRO Terugmelding. Terugmelden op BRO Registratieobjecten kan de gebruiker ook doen door het object zelf te selecteren op de kaart of bodemprofiel in het BROloket en de button voor terugmelden te gebruiken. 

Wat doet de BRO Servicedesk met terugmeldingen? 

Bronhouders van de informatie in de BRO zijn volgens de Wet basisregistratie ondergrond verplicht om terugmeldingen te onderzoeken, waar nodig op te lossen en te beantwoorden. Bij ontvangst van een terugmelding vraagt de BRO Servicedesk de bronhouder van de gegevens waarop de terugmelding betrekking heeft om deze te onderzoeken en te beantwoorden. De bronhouder beoordeelt of correctie van de gegevens noodzakelijk is en wat die correctie moet zijn.  

Terugmeldingen over bodemprofielen en de Bodemkaart, Geomorfologische Kaart en het Model Grondwaterspiegeldiepte komen terecht bij de contactpersoon voor de BRO Servicedesk bij Wageningen Environmental Research, Tom Harkema. Tom behandelt deze vragen en terugmeldingen zelf of stuurt ze door aan de beheerders van de bodemprofielgegevens en de basiskaarten bij WENR. Voor specifieke vragen benadert hij collega’s met specialismen in de bodemkunde, geomorfologie, hydrologie, ecologie of geo-ICT.

Tom zorgt voor de terugkoppeling van antwoorden op de vragen en terugmeldingen aan de beheerders van de BRO. Antwoorden op de terugmeldingen en eventuele aanpassingen aan de bodeminformatie worden geregistreerd bij de BRO Servicedesk. Gebruikers kunnen lijsten met terugmeldingen inzien op het BROloket.

Nog meer bodeminformatie staat op Bodemdata.nl  

De bodemprofielen met bodemgegevens en basiskaarten van het natuurlijke systeem van Nederland staan ook op Bodemdata.nl, het eigen portaal voor bodeminformatie van Wageningen Environmental Research. Maar op bodemdata.nl staat nog veel meer bodeminformatie, zoals thematische kaarten. Thematische kaarten zijn afgeleid van de bodemgegevens en basiskaarten. Op Bodemdata.nl zijn de volgende thematische kaarten beschikbaar: Bodemfysische Eenhedenkaart, kaarten van de diepte en dikte van veen in de bodem, de Landschappelijke Bodemkaart en kaarten van de organische stof en pH in de bodem van Nederland.  

Vragen aan Bodemdata.nl  

Ook op Bodemdata.nl kunnen gebruikers vragen stellen over de bodeminformatie. Deze vragen komen binnen bij Tom Harkema. Hij zet ze uit bij het team van onderzoekers en ontwikkelaars van Bodemdata.nl.

Wie stellen vragen aan Bodemdata.nl?

De meeste vragen die binnenkomen via Bodemdata.nl komen van overheden (waterschappen, provincies en gemeenten), adviesbureaus, terreinbeherende organisaties en onderzoekers en studenten op het gebied van bodem, milieukwaliteit, landschap, water en archeologie. Maar er komen ook vragen uit andere sectoren, zoals de publieke gezondheidszorg, de bouwwereld en de kunst- en cultuursector.

Blijvende belangstelling voor detailbodemkarteringen

De informatie in de basiskaarten en bodemprofielen wordt voortdurend bijgewerkt. Voor toepassingen in kleinere gebieden zijn de landelijke basiskaarten minder geschikt. Voor dit schaalniveau biedt Bodemdata.nl toegang tot gedetailleerde bodemkaarten (detailbodemkaarten genoemd). Deze zijn sinds de jaren 1950 gemaakt voor verschillende doeleinden, meestal voor landinrichtingsprojecten. WENR maakt nog steeds nieuwe detailbodemkaarten, bijvoorbeeld voor de AdviesCommissie Schade Grondwater (ACSG) en voor onderzoeks- en ingenieursbureaus. En WENR gebruikt de detailbodemkaarten zelf voor het bijwerken van de landelijke basiskaarten.

Uit de oude doos …

Maar ook voor oude bodeminformatie bestaat nog steeds belangstelling, zo blijkt uit de vragen die Tom ontvangt via Bodemdata.nl. Er blijft vraag bestaan naar detailbodemkaarten die al lang geleden zijn gemaakt, en ook naar de bijbehorende bodemprofielbeschrijvingen. Gebruikers vragen deze op voor gebiedsspecifieke studies. Tom vertelt hierover: ‘Natuurlijk is de bodem in delen van Nederland veranderd, maar sommige gronden zijn gewoonweg minder gevoelig voor verandering dan andere. Als er ergens een podzol lag in 1960 en er is verder niet heel veel mee gebeurd door menselijk handelen, dan mag je er best van uitgaan dat daar nog steeds een podzol ligt. Bij veengronden is dit natuurlijk een andere kwestie omdat het veen waarschijnlijk (deels) is verdwenen. Dit maakt deze kaarten en boringen zeker niet waardeloos! Ze geven informatie over iets dat nu weg is, maar dat is juist relevant voor landschappelijke reconstructies bijvoorbeeld. Veel van de detailkarteringen zijn ook gemaakt voor de ruilverkavelingen, waarbij men het natuurlijke landschap vrij massaal heeft aangepast. In sommige landschappen zijn hierdoor de natuurlijke vormen en landschappelijke relaties dusdanig aangetast dat er nog weinig samenhang is. De boringen die hiervoor zijn gedaan zijn een waardevolle bron van informatie over dat (iets) natuurlijkere systeem voorafgaand aan de ruilverkaveling. Informatie die nu niet meer te verkrijgen zou zijn.’

Voor veel gebieden zijn deze oude detailbodemkaarten er wel, maar niet altijd in digitale vorm. Tom is al een paar keer in het archief gedoken om de papieren kaarten en boorstaten op te halen. Het archief van WENR bevat namelijk informatie over bodemkarteringen sinds 1945, verzameld door achtereenvolgens de Stichting voor de Bodemkartering (Stiboka), het DLO-Staringcentrum en Alterra. Het gaat om detailbodemkaarten en boorstaten van honderdduizenden boringen. WENR heeft inmiddels een groot deel van de detailkarteringen van de bodem gescand en gegeorefereerd. Deze zijn toegankelijk op Bodemdata.nl. Het digitaal maken van de analoge boorbeschrijvingen vraagt echter nog een grote investering.

Meer thematische kaarten

Gebruikers vragen via Bodemdata.nl ook naar kaarten die kunnen worden afgeleid uit de bodemprofielen en basiskaarten, zogenoemde thematische kaarten. Voorbeelden van zulke vragen zijn naar kaarten met de kans dat de grondwaterspiegel boven een bepaalde diepte komt, of van waar in het landschap water kan worden geborgen in natte perioden. Dit inspireert de makers van Bodemdata.nl bij WENR om meer thematische kaarten aan te bieden.

Bezoekers van Bodemdata.nl vragen ook om hulp bij het lezen en toepassen van de informatie in de kaarten, bijvoorbeeld bij het vertalen van een bodemtype in een geschiktheid voor een bepaald grondgebruik, of naar een grondsoort. WENR werkt momenteel aan een vertaling van de bodemkaart naar een bodemkundige grondsoortenkaart van Nederland. ‘Natuurlijk blijft ook het onderhouden van de wetenschappelijke en technische basis van onze basiskaarten een belangrijke taak,’ geeft Tom aan.