Fantastic Products but where to find them?

Wat boeit je in de logistiek?

De Leeuw: ‘Mij boeit het dat logistiek alle facetten van bedrijfsvoering raakt. Het is daarmee een multidisciplinair vak, gericht op toepassing. Daarmee raakt het aan vraagstukken die dicht bij de praktijk liggen. Wat ik vaak zie is dat mensen vanuit een theorie werken en kijken dan of hun werk vervolgens in de praktijk past. Ik denk dat je het andersom moet doen. Ik werk vanuit de praktijk, daar kom je genoeg interessante problemen tegen die je aan wetenschappelijke vraagstukken kunt verbinden en daarmee interessant zijn om te onderzoeken.

Wat heeft logistiek met de voedseltransitie te maken?

‘Wat ik erg spannend vind is de combinatie van optimalisatie van wat we eten en hoe de logistiek daaromheen in elkaar zit. Het is evident dat we minder vlees moeten eten en dat we naar alternatieven moeten zoeken. Maar de vraag is dan, waar komt eten dan vandaan en is dat wel duurzaam? Of zijn we het paard achter de wagen aan het spannen? De antwoorden daarop hebben gelijk effect op de logistiek. Als je bijvoorbeeld besluit minder soja te importeren uit Brazilië, dan zet dat bestaande logistieke processen op zijn kop. Dat heeft gelijk effect op internationale stromen. Dat vind ik interessant.

Het is nog redelijk onontgonnen terrein om te kijken naar de logistiek die voortkomt uit voedseltransities. We weten nog helemaal niet hoe die ketens eruit gaan zien. Als je bijvoorbeeld in gaat zetten op het minimaliseren van landgebruik, dan gaat de keten er heel anders uitzien dan wanneer je watergebruik of de impact op klimaat gaat minimaliseren.’

Zelf kaas bij de boer halen beter, Nederlandse tomaat of Spaanse?

‘Korte ketens zijn niet per se altijd duurzamer. Als meerdere mensen bijvoorbeeld in het kader van Buren voor Boeren besluiten zelf met de auto een bloemkool te gaan halen bij de boer, dan is dat niet efficiënt, noch duurzaam. Toch is het een korte keten. Je kan dan beter gebruik maken van een gecentraliseerd systeem van de supermarkt en hun distributiecentrum. Duurzame logistiek gaat vaak over volume. Kleine beetjes vervoeren is vervuilender. Kijk naar services zoals Getir, Albert.nl, Picnic. Deze services hebben geen verdienmodel, het kost extra mensen en er zijn extra handelingen voor nodig om een product aan je deur te brengen. Wat is duurzamer als je naar de producten kijkt? Een tomaat uit Nederland of eentje uit Spanje? De Nederlandse tomaat groeit in een kas, daar moeten nutriënten aan toegevoegd worden terwijl in Spanje dat ding gewoon in de grond groeit. Maar ja, die moet dan weer vervoerd worden. Een belangrijk punt is dat het niet zo duidelijk is voor de consument wat er echt gebeurt achter de schermen.’

Je praat in je oratie ook over het effect van Covid op de logistiek. Leg uit!

’Covid heeft ons geleerd wat er gebeurt als beschikbaarheid aan menskracht afneemt. Mensen waren ziek of in quarantaine als gevolg van Covid. Hierdoor ontstonden bijvoorbeeld problemen in havens, de logistieke afhandeling kwam in de problemen. Marketing en sales zijn in handel meestal leidend, maar recent onderzoek over de Covid situatie vertelde ons dat logistiek eigenlijk bovenaan moet staan in zo een geval. Als producten niet aangevoerd worden blijven schappen leeg, hoe fantastisch het product ook is. Wat mij betreft moet het belang van logistiek beter naar voren komen.

De groeiende variatie aan producten die we als consument gewend zijn geraakt is ons parten gaan spelen. Een oplossing om logistiek beheersbaar te houden is om minder producten op je schap te zetten. We willen mango’s dus de ketens worden steeds langer en internationaler. Moeten we niet kritisch kijken naar wat we allemaal eten?’

Logistiek achter ketens zichtbaarder maken de oplossing?

De processen achter aanvoer en logistiek zijn vrijwel onzichtbaar voor consumenten. Het lijkt me mooi om van elk product in kaart te brengen waar ze vandaan komen. In een ver verleden heb ik een dergelijk project met studenten gedaan. De vraag was: hoeveel kilometer heeft dit product gemiddeld afgelegd voordat het in het schap komt? Melk doet er kort over, de fabriek staat meestal in de buurt van boeren. Maar rijstyoghurt met chocolade, daar gaan we al: chocolade maar ook rijst komen van ver. Het zou interessant zijn om dergelijke gegevens over afgelegde afstanden weer te geven op verpakkingen net als dat je op de verpakking kunt zien op waar bijvoorbeeld je verse boontjes vandaan komen. Dat is nog een brug te ver waarschijnlijk.’