Louis Kotzé: ‘De Law Group moet hét expertisecentrum zijn voor baanbrekende juridische wetenschap voor de maatschappij’

Tijdens zijn periode als Alexander von Humboldt Research Fellow aan het Max Planck Instituut in Heidelberg, Duitsland, en als professor in de rechten aan de North-West University in Zuid-Afrika, verdiepte hij zich in milieukwesties, waaronder de mensenrechtenbenadering van milieubescherming. “Als Zuid-Afrikaan kijk ik vanuit het perspectief van het mondiale Zuiden naar de gevolgen van milieuaantasting, zowel in het verleden als nu, voor kwetsbare mensen, mensen zonder toegang tot water, mensen zonder huis die in een aangetaste omgeving wonen. Als ik dit combineer met mijn ervaringen in Europa, biedt het me een rijke context om te proberen de aard, diepte en schaal van sociaalecologische verandering te begrijpen en de gevolgen van een dergelijke verandering op de leefomgeving.”

Mensen zo krachtig als meteorieten

Zijn tweede PhD aan Tilburg University wakkerde zijn interesse aan in het Antropoceen, het door mensen gedomineerde geologische tijdperk waarin we leven. Hij is een van de eerste rechtswetenschappers die een link legt tussen recht en Antropoceen. Kotzé: “We weten nu dat vulkanen en aardbevingen de loop van het aardsysteem kunnen veranderen, net zoals meteorieten. Het Antropoceen vertelt ons dat de mens deze geologische macht nu ook heeft gekregen. We zijn net zo machtig als meteorieten, we kunnen het aardsysteem veranderen en we doen het ook. Ik gebruik het Antropoceen als een nieuwe context om het recht te plaatsen en te kijken hoe het recht hervormd kan worden om effectiever te zijn.”

Volgens Kotzé is milieurecht een discipline die dwars door alle andere rechtsgebieden heen loopt en relevant is voor voedselzekerheid, landbouw en kunstmatige intelligentie. Het is begrijpelijk dat het recht een belangrijk en centraal aandachtspunt is in het onderzoek en onderwijs aan Wageningen Universiteit. “Milieurecht sluit goed aan bij de algemene focus van Wageningen Universiteit en de Law Group heeft bewezen en toonaangevende expertise op het gebied van voedsel, landbouw, biodiversiteit, bedrijfsleven en mensenrechten, volksgezondheid, recht en Antropoceen studies. Dit zijn nichegebieden die niet noodzakelijkerwijs worden bestreken door meer traditionele rechtenfaculteiten, zeker niet in de diepte en detail, en dat is wat Wageningen zo aantrekkelijk maakt. De universiteit biedt mogelijkheden om je handen vuil te maken en te proberen het volledige spectrum van het duurzaamheidsvraagstuk dat speelt in de domeinen van de levens- en sociale wetenschappen te begrijpen en te doorgronden.”

Hoogwaardige juridische expertise in Wageningen

Wageningen University is een unieke verrijkende omgeving, stelt Kotzé. “Het is uitgesproken interdisciplinair en biedt rijke mogelijkheden voor kruisbestuiving en co-learning. De Law Group bestaat uit een reeks vooraanstaande specialisten op vele gebieden. Ik ben mijn voorganger Josephine van Zeben dankbaar voor het pionierswerk dat ze heeft verricht bij het opbouwen van deze kern van uitmuntendheid. We zijn een getalenteerde, kosmopolitische groep mensen die in verschillende disciplines werken en van wie velen erkend worden als toonaangevende experts op hun vakgebied. Het is deels mijn taak om deze expertise naar een hoger niveau te tillen en voort te bouwen op onze sterke punten. Het is mijn visie dat de Law Group een toonaangevend expertisecentrum wordt, dat relevante, baanbrekende juridische wetenschap produceert voor de maatschappij, die impact heeft en die wordt geïnformeerd door verschillende disciplines, wereldbeelden en perspectieven.”

Kotzé vervolgt: “We zijn geen traditionele rechtenfaculteit. Dat maakt ons zeer wendbaar en het stelt ons in staat om ons te richten op specifieke juridische kwesties, zoals de circulaire economie, volksgezondheid, voedselzekerheid en landbouw. We kunnen hierdoor ook echt diep in de details duiken over hoe het recht kan worden gebruikt om deze kwesties te beheersen. We zijn een gewilde plek voor studenten en wetenschappers die geïnteresseerd zijn in duurzaamheidsvraagstukken, omdat we de mogelijkheid bieden om te onderzoeken hoe deze vraagstukken zich verhouden tot het recht en de biowetenschappen.”

Kotzé is van mening dat de leerstoelgroep-constellatie van Wageningen Universiteit verschillende voordelen heeft en wetenschappelijke samenwerking tussen de verschillende groepen zinvol kan maken. Hij wil vooral nauwere relaties en samenwerking met andere groepen verkennen en bevorderen, en deze uitbreiden naar samenwerkingsverbanden elders in Nederland, Europa en daarbuiten. “Een belangrijk doel en onderdeel van mijn werk in Wageningen zal zijn om met alle leden van de Law Group het belang en nut van het recht voor de life sciences en andere sociale wetenschappen te laten zien. We zullen ons inspannen om impactvolle strategieën en programma's te ontwerpen voor onderzoek, onderwijs en outreach in nauwe samenwerking met interne en externe partners.”

Kritisch op milieurecht en juridische studies

In zijn werk heeft Kotzé een kritische benadering van milieurecht en juridische studies. “Stop nooit met het in twijfel trekken van bestaande paradigma's, vooral die paradigma's die roofzuchtig en onderdrukkend zijn, zoals grenzeloze economische groei en consumentisme op een eindige planeet. Om kritisch te kunnen zijn, moeten we de manier waarop we juridische wetenschap bedrijven uitbreiden en empirisch en disciplineoverschrijdend gaan werken. We moeten proberen los te komen van de traditionele juridische analyse in boeken en onze handen vuil maken om te zien hoe het recht werkt op de grond en met de biowetenschappen.”

Samen met onderzoekers van de Universiteit Utrecht en andere instituten ontwikkelde Kotzé ' ‘earth system law’', een nieuw raamwerk voor recht in het Antropoceen. Dit raamwerk biedt unieke mogelijkheden voor wetenschappers, studenten en praktijkmensen om op een interdisciplinaire en kritische manier samen te werken. “In het besef dat het recht een cruciale rol speelt in duurzaamheid in het algemeen en in de levenswetenschappen in het bijzonder, denk ik dat Wageningen Universiteit de perfecte omgeving biedt om kennis over de rol van het recht in duurzaamheid te bevorderen.”

Over Louis Kotzé

Louis Kotzé heeft het grootste deel van zijn leven in Zuid-Afrika gewerkt en gewoond. Hij behaalde twee bachelordiploma's en vervolgens een masterdiploma in de rechten aan de North-West University in Potchefstroom. Zijn eerste doctoraat behaalde hij aan die universiteit, en voor zijn promotie deed hij onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit van Helsinki. Tussen 2009 en 2014 was hij hoogleraar Rechtsgeleerdheid aan de North-West University en sinds 2015 is hij benoemd tot hoogleraar Onderzoek aan de faculteit. Hij heeft verschillende wereldwijde beurzen ontvangen, waaronder een Marie Curie-beurs en een Klaus Töpfer Sustainability Fellowship aan het Research Institute for Sustainability in Potsdam, Duitsland. Hij is lid van het Earth System Governance Network, het grootste wereldwijde netwerk in zijn soort dat zich richt op de sociale dimensies van veranderingen in het systeem van de aarde, en was onlangs samen met een andere Wageningse collega, professor Aarti Gupta, medevoorzitter van de wetenschappelijke stuurgroep. Tijdens zijn werk aan het Max Planck Instituut in Heidelberg Duitsland ontmoette hij zijn levenspartner.

“Mijn academische carrière begon in Nederland en het is fijn, om professionele en persoonlijke redenen, dat ik nu mijn weg terugvind naar dit prachtige land. Het extraverte karakter en de no-nonsense benadering van Nederlanders en de joviale cultuur spreken me erg aan en zijn iets waar ik me sterk mee identificeer. Ook voel ik me erg op mijn gemak met de Nederlandse werkcultuur en universitaire omgevingen, die progressief, kosmopolitisch, ondersteunend en boeiend zijn.”