Muggenoverlast 33% hoger dan vorig jaar, steekmuggen opsturen kan weer

In februari 2021 vroegen onderzoekers van WUR het Nederlandse publiek een mug dood te slaan en op te sturen. Doel hiervan was om beter inzicht te krijgen in de vraag waarom steekmuggen ook midden in de winter overlast veroorzaken. Ook wilden ze vaststellen of de muggen ziekteverwekkers als het westnijlvirus bij zich droegen. Aan deze oproep werd massaal gehoor gegeven, wat leidde tot postzakken vol enveloppen met dode (en soms zelfs levende) steekmuggen op de deurmat van het Laboratorium voor Entomologie.

Wintersteekmug meest voorkomend

De analyse van de 5744 ingestuurde steekmuggen gebeurt grotendeels handmatig en is nog niet afgerond, maar inmiddels kunnen wel de eerste onderzoeksresultaten gedeeld worden. Zo bleken zich in februari 2021 aanzienlijk meer wintersteekmuggen (Culiseta) onder de ingestuurde steekmuggen te bevinden (54% van het totaal) dan tijdens een vergelijkbare inzamelingsactie in januari 2014 (35% van het totaal). Dit is opmerkelijk aangezien de wintersteekmug – hoewel zij sowieso actief blijft in de winter - normaal gesproken niet de meest voorkomende mug in Nederland is. Vermoedelijk heeft de wintersteekmug dan ook geprofiteerd van de uitzonderlijk hoge temperaturen na de korte vorstperiode in februari.

Culex grootste kwelgeest

Opvallend is dat ook midden in de winter steekmuggen voor overlast kunnen zorgen. Dit bleek zowel uit het aantal mensen dat in februari aangaf dat ze overlast hadden ervaren als uit het aantal ingestuurde muggen die kort voordat ze het loodje legden nog een bloedmaal hadden genuttigd. Met name de Culex (de soort waar ook de huissteekmug onder valt) bleek een lastpost: van de deelnemers die een exemplaar van deze soort instuurde, gaf 72% aan overlast te hebben ervaren. Voor de wintersteekmug en Anopheles (een geslacht waartoe ook de malariamug behoort en waarvan 112 exemplaren werden ingestuurd) was dit respectievelijk 51% en 42%. Gemiddeld was ongeveer 7% van de ontvangen muggen gevuld met bloed. Ook hier bleek de Culex de grootste kwelgeest: van de ingestuurde exemplaren had meer dan 10% een bloedmaal genomen.

Mens of dier op het menu?

Met behulp van DNA-analyses wordt nog onderzocht of de muggen het bloedmaal van een mens of een huisdier hebben verkregen. Zodra deze analyses uitgevoerd zijn, worden de muggenlijfjes per 10 in buisjes gestopt en opgestuurd naar collega’s van het Erasmus MC in Rotterdam. Daar zal gekeken worden of de muggen ziekteverwekkers bij zich droegen. In de periode augustus-oktober 2020 jaar werd voor het eerst het westnijlvirus bij muggen, vogels en enkele mensen in Nederland aangetroffen.

Muggenoverlast hoger dan vorig jaar

Op basis van meldingen op Muggenradar.nl van muggenoverlast tijdens de zomers van 2020 en 2021 kan geconcludeerd worden dat de muggenoverlast deze zomer gemiddeld 33% hoger lag. Dit komt waarschijnlijk door het droge voorjaar van 2020 wat de ontwikkeling van het aantal muggen heeft onderdrukt.

Afgelopen zomer was de gemelde muggenoverlast het grootst in Gelderland. Ook het gemiddeld aantal muggen dat werd waargenomen per melding lag in Gelderland duidelijk het hoogst. Vanuit de provincie Utrecht werd de laagste muggenoverlast gemeld als ook het laagste gemiddelde aantal steekmuggen per waarneming.

Insturen steekmuggen weer mogelijk

Veel steekmuggen trekken in deze periode naar binnen voor de winterrust. Desalniettemin worden er nog veel meldingen van overlast doorgegeven op Muggenradar.nl. Om beter inzicht te krijgen in het gedrag en de overlast van muggen tijdens de herfst kunnen vanaf vandaag opnieuw muggen opgestuurd worden naar WUR. De muggen kunnen tot uiterlijk 27 oktober opgestuurd worden. Mochten er al voor die datum 5000 inzendingen zijn ontvangen, wordt de actie iets eerder beëindigd. Meer informatie is te vinden op www.muggenradar.nl.

OneHealth PACT

Het onderzoek van WUR helpt om beter te kunnen bepalen hoe overlast te voorkomen is en het risico op de overdracht van ziektes te verkleinen is, en maakt onderdeel uit van het OneHealth PACT onderzoeksproject. Hierin werken tientallen onderzoekers samen om de opkomst en overdracht van door muggen overdraagbare ziekteverwekkers en de effecten van milieu, klimaat en menselijk handelen daarop te onderzoeken.