Nieuws

Nederland haalt de biodiversiteitsdoelen in 2020 niet

article_published_on_label
28 oktober 2019

De ongekend snelle achteruitgang van de biodiversiteit vormt een minstens even grote bedreiging voor de mensheid als de opwarming van de aarde, zo stelt IPBES in haar rapport ‘First Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services’. Zonder ingrijpende maatregelen zullen er volgens hen tussen de 500.000 en een miljoen planten- en diersoorten de komende decennia uitsterven. Ook in Nederland en de Caribische eilanden is achteruitgang in de biodiversiteit onderzocht en gerapporteerd.

Biodiversiteit wordt gezien als onmisbaar voor het menselijk bestaan op aarde. Is de achteruitgang van biodiversiteit ook zo groot in Nederland? Wat doet Nederland om het biodiversiteitsverlies te stoppen en hoe effectief is dat? Deze vragen worden beantwoord in WOt-technical report 156.

Biodiversiteit gaat achteruit

Nederland is een van de dichtstbevolkte landen ter wereld en het grootste deel van het landoppervlak is zeer productieve landbouwgrond. Allerlei maatregelen om de landbouwproductie te verhogen, zoals de ontwatering van natte gebieden en het gebruik van kunstmest, maar ook verstedelijking, vervuiling en overbevissing hebben afgelopen eeuw geleid tot een achteruitgang van biodiversiteit. Er is weinig of geen gebied dat ongerept kan worden genoemd, en bijna 40% van de soorten in Nederland waarvoor een Rode Lijst is opgesteld zijn in meer of mindere mate bedreigd.

Effectiviteit maatregelen in Nederland

Om het biodiversiteitsverlies te keren, heeft Nederland sinds 1990 verschillende plannen en doelen voor biodiversiteit opgesteld en maatregelen genomen. Door de genomen maatregelen is er veel vooruitgang geboekt. Zo is er sinds 2011 circa 33.000 ha nieuwe natuur bijgekomen, en is sinds 2005 de barrièrewerking van 114 infrastructurele knelpunten opgeheven met behulp van ecoducten en andere faunapassages. De vooruitgang is echter onvoldoende om de nationale doelstellingen binnen de gestelde termijn vóór 2020 te halen. Het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voorheen EHS), de hoeksteen van het behoud van biodiversiteit in Nederland, wordt pas in 2027 voltooid. De populatie boerenlandvogels is sinds 1990 met 30% afgenomen en neemt nog steeds af, en 72% van de natuur heeft in 2016 nog steeds min of meer te lijden van stikstofdepositie. Ook de visserij is nog niet volledig duurzaam. Volgens de Nederlandse Mariene Strategie wordt slechts 26% van de commerciële vis, schaal- en schelpdierbestanden duurzaam bevist. De populaties van (langlevende) haaien, roggen en veel op de bodem levende soorten herstellen zich nog niet. Belangrijke visbestanden als haring, tong en schol worden momenteel wel als duurzaam beschouwd.

Biodiversiteit op de Caribische eilanden

Het Koninkrijk der Nederlanden omvat ook zes Caribische eilanden. Hier komen onder andere tropisch nevelbos, zoutmeren, mangrovebossen en koraalriffen voor. Deze gebieden zijn het leefgebied van honderden endemische en bedreigde soorten. De natuur en biodiversiteit van de eilanden is kwetsbaar. De meeste gebieden zijn relatief klein terwijl de bedreigingen groot zijn. De biodiversiteit van onze Caribische eilanden
staat er (nog) slechter voor dan in Nederland.

Nationale rapportage biodiversiteit

Het IPBES-rapport is de wetenschappelijke basis voor een nieuw biodiversiteitsverdrag in 2020 dat door de 132 lidstaten en partijen (waaronder Nederland) van de VN-Conventie over Biologische Diversiteit (CBD) moet worden afgesloten. De CBD uit 1992 is de tegenhanger van het VN-klimaatverdrag uit datzelfde jaar. Naast het IPBES-rapport hebben de partijen ook zelf een CBD-rapportage opgesteld van de toestand van de natuur en biodiversiteit op nationaal niveau. Deze rapportage heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op 12 juli 2019 naar de Tweede Kamer gestuurd. De tekst van deze nationale rapportage, samengesteld door Wageningen University
& Research, heeft in WOt-technical report 156 een beter leesbare indeling
en een aantrekkelijkere opmaak gekregen.

Lees meer in dit dossier