Nieuws
Veelvormigheid van burgerbetrokkenheid bij natuur vraagt om nieuwe vormen van monitoring
Inzicht in burgerbetrokkenheid bij natuur is belangrijk voor overheden die deze betrokkenheid willen vergroten en doet recht aan de inzet van burgers in het natuurdomein. Hoewel er al diverse indicatoren zijn voor het in kaart brengen van burgerbetrokkenheid bij natuur, is er een brede behoefte aan aanvullend inzicht in de vele manieren waarop deze burgerbetrokkenheid tot uiting komt in de samenleving. De veelvormigheid van burgerbetrokkenheid bij natuur vraagt dan ook om ontwikkeling van een divers spectrum aan indicatoren dat deze betrokkenheid vanuit verschillende invalshoeken in kaart brengt.
Het vergroten van burgerbetrokkenheid bij natuur is een van de doelstellingen in het Nederlandse natuurbeleid, maar veel burgers worden ook uit zichzelf actief omdat ze iets met de natuur willen doen. Deze betrokkenheid uit zich onder andere in burgerinitiatieven, vrijwilligerswerk, citizen science, politieke activiteiten, sociaal ondernemerschap, samenwerkingsverbanden op het gebied van natuur, financiële bijdragen ten behoeve van natuur en nog vele andere vormen. Monitoring van dergelijke betrokkenheid biedt handelingsperspectieven aan overheden die in willen spelen op de activiteiten en prioriteiten van burgers, maar ook aan maatschappelijke organisaties en burgers die iets met de natuur willen doen. Het is daarom belangrijk om doorlopend een vinger aan de pols te houden rondom de burgerbetrokkenheid bij natuur.
Dashboard met monitoringsbehoeften burgerbetrokkenheid bij natuur
In het recent verschenen rapport Indicatoren voor burgerbetrokkenheid bij natuur is gezocht naar aanknopingspunten voor uitbreiding van de monitoring van burgerbetrokkenheid bij natuur, met als doel het bijdragen aan een beter begrip van deze burgerbetrokkenheid. Op basis van literatuur, interviews, beleid, workshops en discussiesessies zijn in dit rapport kennisbehoeften rondom burgerbetrokkenheid bij natuur in kaart gebracht. Dit heeft geleid tot een dashboard met de belangrijkste kennisbehoeften rondom burgerbetrokkenheid bij natuur op 4 hoofdthema’s: percepties van burgers rondom natuur, activiteiten van burgers in relatie tot natuur, de organisatie van de natuurbetrokkenheid van burgers en de effecten van burgerbetrokkenheid bij natuur.
Nog niet voor alle thema’s passende indicatoren beschikbaar
Voor al deze thema’s is gekeken naar bestaande indicatoren, aanvullende kennisbehoeften en de aanknopingspunten voor het verzamelen van verdere informatie. Daarbij bieden bestaande indicatoren voor percepties, activiteiten en organisatie al waardevolle inzichten, maar er zijn nog veel kennisbehoeften waar de huidige indicatoren niet aan kunnen voldoen. Het gaat dan bijvoorbeeld om informatie over het aankoopgedrag in relatie tot natuur, de mening van burgers over diverse nieuwe natuurthema’s of inkomsten van burgerinitiatieven. Bij effecten gaat het niet alleen om effecten op natuur en milieu, maar ook om sociale en economische effecten zoals sociale cohesie of werkgelegenheid. Voor deze effecten van burgerbetrokkenheid is veel aandacht, maar nu nog geen landsdekkende, representatieve indicator beschikbaar.
Ontwikkeling van nieuwe indicatoren
Aanknopingspunten voor het ophalen van nieuwe informatie kunnen deels gezocht worden bij bestaande indicatoren. Door ze te verbreden voor het ophalen van aanvullende informatie (bijvoorbeeld het toevoegen van nieuwe vragen aan een enquête) of door ze te verdiepen om ze meer betrouwbaar te maken (bijvoorbeeld door de representativiteit te vergroten) kan nieuwe, geschikte kennis worden verzameld. Echter, bestaande methoden bieden lang niet altijd een aanknopingspunt. Soms is de ontwikkeling van nieuwe methoden nodig om aan kennisbehoeften te kunnen voldoen. Het uitwerken van nieuwe indicatoren is in veel gevallen geen eenvoudige opgave.
Breed spectrum van indicatoren nodig
Daarbij blijkt het uitwerken van aanvullende indicatoren ook een gevoelige zaak. Indicatoren kunnen waardevolle informatie opleveren en handelingsperspectief bieden aan partijen in het natuurdomein. Echter, bij elke indicator zijn op basis van bepaalde aannames over hoe de wereld in elkaar zit inhoudelijke en methodische keuzes gemaakt. Het risico bestaat dat zo’n indicator een eigen werkelijkheid wordt waarbij deze achtergrond wordt vergeten. Daar komt nog bij dat hetgeen wat aandacht krijgt vaak ook ‘groeit’ in het debat: de keuze voor het ontwikkelen van nieuwe indicatoren en de afbakening hiervan is niet apolitiek. De onderzoekers concluderen dan ook dat de veelvormigheid van burgerbetrokkenheid bij natuur vraagt om expliciete inzet op een spectrum aan indicatoren dat deze betrokkenheid vanuit verschillende invalshoeken in kaart brengt. In het vervolg van dit project zal in samenspraak met diverse betrokken worden ingezet op (door)ontwikkeling van een aantal nieuwe indicatoren om de burgerbetrokkenheid bij natuur te monitoren.
