Zika- en chikungunyavirus in één muggenbeet

Sinds 2015 is er een grote uitbraak van zikavirussen en chikungunyavirussen in Midden- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. De bevolking en reizigers die deze gebieden aandoen, kunnen de ziektes oplopen als ze gebeten worden door geïnfecteerde muggen.

Er is nog geen vaccin beschikbaar dat mensen beschermt tegen deze ziektes. Een zika-infectie veroorzaakt meestal milde klachten, maar wanneer een zwangere vrouw besmet raakt, kan ernstige schade optreden aan de hersenen van het ongeboren kind. Een besmetting met het chikungunyavirus leidt tot hoge koorts, huiduitslag en hevige gewrichtspijn, die soms chronisch kan worden. Infecties met meer dan één van deze virussen in patiënten worden steeds vaker gerapporteerd.

Kan één beet twee virusssen verspreiden?

Om beter zicht te krijgen op de snelheid waarmee de virussen zich over de wereld kunnen verspreiden, hebben virologen en entomologen van Wageningen University & Research onderzocht of via één enkele beet van een steekmug beide virussen tegelijkertijd kunnen worden overdragen.

In een Wagenings laboratorium met speciale veiligheidsmaatregelen, een zogenaamd Biosafety Level 3-laboratorium, infecteerden de onderzoekers gelekoortsmuggen (Aedes aegypti) op drie verschillende manieren: met zikavirus, met chikungunyavirus, of met beide virussen tegelijk. De onderzoekers wilden zo te weten komen of de virussen elkaar zouden hinderen of juist zouden bevorderen tijdens de infectie van de mug.

Besmetting met beide virussen

Uit het onderzoek bleek dat beide virussen zich prima vermenigvuldigden in het lichaam van de mug. Bij maar liefst 12% van de muggen die met beide virussen besmet waren, bleken beide virussen in het speeksel van de mug aanwezig te zijn. Dit duidt er dus op dat één enkele muggenbeet kan leiden tot gelijktijdige zika- en chikungunya-overdracht naar mensen.

Dit onderzoek naar virussen die door muggen op mensen kunnen worden overgedragen is een uitstekend voorbeeld van onderzoek zoals dat gebeurt in het Global One Health-onderzoeksprogramma van Wageningen University & Research. Dit programma heeft tot doel om risico’s van nieuwe en endemische infectieziekten te beheersen, omdat dit van groot belang is voor de mondiale volksgezondheid en voedselzekerheid. Door de rol van de mug als overdrager van ziektes beter te begrijpen, kan er gerichter aan muggenbestrijding en ziektepreventie worden gedaan.

De resultaten van dit onderzoek, dat mogelijk is gemaakt door de strategische middelen van de onderzoeksschool Production Ecology & Resource Conservation, zijn gepubliceerd in het Open Access tijdschrift PLoS Neglected Tropical Diseases.