Alumniverhaal
''Ze willen gezien en gehoord worden door de hele wereld, zonder dat er een balkje voor hun ogen wordt geplakt.''
Daders van seksueel geweld uit Congo worden aan het woord gelaten in de documentaire ‘Weapon of War’. Nynke Douma, oud-studente van Wageningen University, werkte als field producer mee aan deze indrukwekkende film.
Uiteindelijk hielp mijn Hollandse nuchterheid me om alles aan te horen.
Biggetje
De focus van de film ligt op de daders van de verkrachtingen. Ze vertellen hun verhaal voor de camera. Een van de daders wil haar zien, het meisje dat hij verkracht heeft. Hij wil vergeven worden. ‘Kun jij haar dan ook iets geven?’ vraagt een hulpverlener die de man voorbereidt op het bezoek. De voormalige rebel twijfelt, loopt dan naar het erf, achter zijn huis. Hij komt terug met een krijsend biggetje aan een touw.
Tijdens de ontmoeting met het meisje, vertelt het meisje dat de verkrachter haar leven verpest heeft. Mannen willen haar niet meer, haar toekomst is verpest. Maar, het meisje vergeeft hem. Dan loopt ze, met het biggetje aan het touw, trots door het dorp.
Goed of kwaad
‘Ik werkte intensief samen met de regisseurs: Ilse en Femke van Velzen. We wilden weten wat de Congolese militairen en rebellen motiveert om te verkrachten. Het seksuele geweld wordt gebruikt als oorlogswapen. Drugsgebruik, bijgeloof, oorlogstactieken en de afwezigheid van een functionerend rechtssysteem maken de grens tussen goed en kwaad poreus. De daders van de verkrachtingen zijn fout geweest, maar de film laat ook kracht en vastberadenheid zien. Ze zijn bereid hun fouten toe te geven en hun leven weer op te bouwen.’
Geen balkjes voor de ogen
Waarom de daders en slachtoffers niet onherkenbaar in beeld zijn gebracht? ‘Mensen zijn moe geworden’, legt Nynke uit, ‘moe van het geweld, de oneindige conflicten. Vooral de meisjes zijn sterk. Ze willen gezien en gehoord worden door de hele wereld, zonder dat er een balkje voor hun ogen wordt geplakt. Soms was het confronterend om de daders en slachtoffers te interviewen. Uiteindelijk hielp mijn Hollandse nuchterheid me om alles aan te horen.’
Terug naar Congo
Wat is het doel van de film eigenlijk? Nynke: ‘De documentaire heeft tot doel inzicht te geven in wat rebellen en soldaten ertoe brengt te verkrachten. De documentaire laat zien dat er tussen goed en kwaad een grijs gebied bestaat. Seksueel geweld valt nooit goed te praten, maar de documentaire laat ook zien dat deze verschrikkingen nauw verbonden zijn met oorlogstrauma dat door soldaten opgelopen wordt aan het front. Zolang er geen aandacht is voor de gevolgen van oorlog voor strijders, zullen er velen moeite houden normaal te functioneren in de maatschappij. De documentaire is op internationaal vlak een lobbymiddel om bewustwording te genereren, ook op politiek niveau. Daarnaast wordt de film in aangepaste versie terug gebracht naar Congo. Daar kan hij als educatief middel gebruikt worden. Met een rijdende bioscoop gaan we zo proberen heel veel mensen te bereiken.’
Eigen bedrijf
Nynke zet al haar ervaring nu in binnen haar eigen bedrijf: Whyze Communications and Research. Whyze is gespecialiseerd in internationale ontwikkeling, vredesopbouw, Afrika en de rol van de media tijdens en na een gewelddadig conflict.