
Dossier
Dierenwelzijn op de slachterij
Het proces rondom het slachten moet voor dieren zo comfortabel mogelijk verlopen; zonder stress en pijn. Dieren kunnen het niet vertellen, maar laten op allerlei manieren blijken hoe het met hen gaat. Door gedrag te bestuderen, kunnen we ook het welzijn van dieren in de laatste levensfase verbeteren. Zo werkt Wageningen aan de kwaliteit van leven.
Het doden van landbouwhuisdieren is onlosmakelijk verbonden met veehouderij. Wageningen University & Research (WUR) onderzoekt hoe deze fase voor de dieren met zo min mogelijk stress en pijn kan verlopen. Daarbij richten we ons op dieren die worden geslacht voor menselijke consumptie, inclusief vissen en ander zeeleven. Dit dossier geeft een overzicht van de beschikbare kennis uit onderzoek over verdoofd en onverdoofd doden en slachtsnelheid.
Verdoofd slachten
In Europa moeten dieren bewusteloos zijn voordat ze worden geslacht, dat voorkomt namelijk angst en onnodig lijden. WUR onderzoekt indicatoren om het dierenwelzijn en bewustzijn te meten in relatie tot methoden van verdoving en bedwelming. Ook ontwikkelen we protocollen die gebruikt worden om het dierenwelzijn op de slachterij te waarborgen.
Lees meer
Publicaties verdoofd slachten
-
Conclusions and Recommendations to conventional high CO2 stunning
-
Introduction to the PigStun project and the alternatives to conventional high CO2 stunning
-
D3: The collection of performance data from four systems in the PigStun project that provide alternatives to high CO2 stunning : Deliverable 3 PigStun
-
The selection of alternatives to high CO2 stunning to be tested in the PigStun project : Deliverable 2
-
Animal welfare at slaughter - stunning fish; how to put it into practice?
-
Electrical stunning of poultry
-
Effect of pre-slaughter handling and stunning on meat quality
-
Effectiveness of tail-first dry electrical stunning, followed by immersion in ice water as a slaughter (killing) procedure for turbot (Scophthalmus maximus) and common sole (Solea solea)
-
Research concerning slaughter without stunning of ruminants in The Netherlands
-
Indicators used in livestock to assess unconsciousness after stunning: a review
Projecten verdoofd slachten
Links verdoofd slachten
Onverdoofd slachten
Voordat landbouwhuisdieren worden geslacht, moeten ze eerst worden verdoofd. Voor de slacht volgens Joods ritueel (koosjer vlees) en islamitisch ritueel (halal vlees) geldt een uitzondering. Wel gelden er speciale regels voor onverdoofd ritueel slachten.
In het convenant ‘onbedwelmd slachten volgens religieuze riten' hebben overheid, slachterijen en religieuze organisaties in 2012 afspraken gemaakt om het dierenwelzijn bij de onbedwelmde slacht te verbeteren op een manier die verenigbaar is met de islamitische of Israëlitische ritus. In 2017 is, onder meer na onderzoek van Wageningen University & Research, een addendum bij het convenant gevoegd.
Lees hieronder meer over onderzoeken van WUR naar de mogelijke gevolgen van de maatregelen in het convenant.
Lees meer
Publicaties onverdoofd slachten
Rapporten naar aanleiding van het convenant
In het convenant zijn gebieden aangewezen die meer onderzoek vergden om het welzijn van dieren te waarborgen of verbeteren. De volgende rapporten van Wageningen Livestock Research zijn naar aanleiding daarvan verschenen:
- Eindrapport: Research concerning slaughter without stunning of ruminants in The Netherlands (2015)
- Nul-situatie: Vaststellen nul-situatie onverdoofd slachten van runderen en kleine herkauwers in Nederland (2014)
- Indicatoren bewusteloosheid 1: Progress report validation of parameters to examine unconsciousness (2014)
- Indicatoren bewusteloosheid 2: Progress report validation of parameters to determine unconsciousness during slaughter of veal calves (2015)
- Fixtatie van koeien: Progress report restraining ruminants (2014)
EU-project BOREST over duur tot bewusteloosheid na halssnede:
- Final report BOREST: Restraining systems for bovine animals slaughtered without stunning (2015)
Advies Wetenschappelijke Adviescommissie Convenant onbedwelmd ritueel slachten (WAC):
Position paper:
Overige publicaties
Links onverdoofd slachten
Wetgeving
- EU Council Regulation: Protection of animals at the time of killing
- Nederlandse overheid: Besluit houders van dieren
- Convenant: Onbedwelmd slachten volgens religieuze riten (2012)
- Addendum op dit convenant (2017)
Artikel
- Resource artikel: Wetenschappers bevestigen: ritueel slachten doet pijn (2011)
Slachtsnelheid
Wageningen University & Research heeft verkennend onderzoek verricht naar de invloed van slachtsnelheid op dierenwelzijn en voedselveiligheid. Bij hogere slachtsnelheid kunnen de risico’s voor dierenwelzijn, voedselveiligheid en de kwaliteit van keuren toenemen, maar deze risico’s leiden niet per definitie tot consequenties. De risico’s kunnen worden ondervangen door specifieke maatregelen te nemen zoals, goede planning van de aanvoer, aanpassen van de lay-out van uitlaadbordes, wachtruimte, drijfgangen en technische installaties en keurbordessen. Opleiding en inzet van voldoende personeel en voldoende toezicht speelt een belangrijke rol in het verlagen van de consequenties van risicofactoren. De aanbevelingen zijn te vinden in onderstaand rapport.
Titel
Verdoven
-
Bouwstenen voor een risicobeoordeling dierenwelzijn in de varkensketen : Deskstudie en expertopinie
Wageningen: Wageningen UR Livestock Research (Rapport / Wageningen UR Livestock Research 1294) -
Vang- en ketenletsel bij vleeskuikens op verschillende momenten in de keten : PPS oorzaken en oplossingen vangletsel & ketenletsel - LWV 20.143
Wageningen: Wageningen Livestock Research (Rapport / Wageningen Livestock Research 1491) -
D3: The collection of performance data from four systems in the PigStun project that provide alternatives to high CO2 stunning : Deliverable 3 PigStun
-
Slaughtering of Water Buffalo (Bubalus bubalis) with and without Stunning : A Focus on the Neurobiology of Pain, Hyperalgesia, and Sensitization
Animals (2023), Volume: 13, Issue: 15 - ISSN 2076-2615 -
Chapter 6: Poultry
In: Preslaughter handling and slaughter of meat animals - Wageningen Academic Publishers - ISBN: 9789086863723 - p. 233-265. -
Bedwelmen en doden van gevangen vissen: kabeljauw, schol, schar en tong
Wageningen: Wageningen Livestock Research (Rapport / Wageningen Livestock Research 1356) -
Verbeteren dierenwelzijn tijdens CO2 verdoven van slachtvarkens
Wageningen: Wageningen Livestock Research (Wageningen Livestock Research rapport 1181) -
Identification of risk factors and prevalence of injuries at different stages of the broiler slaughter process
In: The XVth European Poultry Conference: Conference Information and Proceedings - Zagreb: Croatian Branch of the World’s Poultry Science Association - ISBN: 9789082915709 - p. 240-240. -
Effect of pre-slaughter handling and stunning on meat quality
In: Animal Welfare at Slaughter - ISBN: 9781910455692 -
Animal welfare at depopulation strategies during disease control actions
In: Animal Welfare at Slaughter - 5m Publishing - ISBN: 9781910455692