Project

Aantallen en populatiedynamiek van wilde zwijnen in Noord Brabant en Limburg

De afgelopen jaren zijn wilde zwijnen in Noord Brabant en Limburg toegenomen in aantallen en verspreiding buiten het voor deze soort aangewezen leefgebied.

Deze ontwikkeling brengt potentiele risicos met zich mee voor de verkeersveiligheid en vergroot de kans op landbouwschade door vraat- en wroetgedrag. Daarnaast kunnen wilde zwijnen een risico vormen voor de veehouderij doordat ze een rol kunnen spelen bij de transmissie van dierziekten. Een recente dreiging vormt het oprukken van Afrikaanse varkenspest in Europa, met een uitbraak in Belgie als meest dichtbijgelegen lokatie.

Voor het adequaat beheren van wilde zwijnen en het (modelmatig) inschatten van transmissierisicos van dierziekten is het essentieel om zicht te hebben in de aantallen dieren per gebied, de fluctuaties daarin binnen en tussen jaren (populatiedynamiek) en de rol van migratie en dispersie bij deze fluctuaties (mate en bronnen van influx). Tevens is het van belang voor het beheer en inschatten van transmissierisicos om het terreingebruik en het effect van beheermaatregelen (o.a. jachtmethoden) op het terreingebruik in beeld te hebben.

In Noord Brabant en Limburg zijn echter slechts beperkte (tel)gegevens beschikbaar en ontbreekt een nauwkeurig inzicht in elk van deze factoren. De kennis is van belang voor zowel de provincies Noord-Brabant en Limburg als het ministerie van LNV.

De afgelopen jaren zijn wilde zwijnen in Noord Brabant en Limburg toegenomen in aantallen en verspreiding buiten het voor deze soort aangewezen leefgebied.

Deze ontwikkeling brengt potentiele risicos met zich mee voor de verkeersveiligheid en vergroot de kans op landbouwschade door vraat- en wroetgedrag. Daarnaast kunnen wilde zwijnen een risico vormen voor de veehouderij doordat ze een rol kunnen spelen bij de transmissie van dierziekten. Een recente dreiging vormt het oprukken van Afrikaanse varkenspest in Europa, met een uitbraak in Belgie als meest dichtbijgelegen lokatie (EFSA Panel on Animal Health and Welfare, 2018).

Voor het adequaat beheren van wilde zwijnen en het (modelmatig) inschatten van transmissierisicos van dierziekten is het essentieel om zicht te hebben in de aantallen dieren per gebied, de fluctuaties daarin binnen en tussen jaren (populatiedynamiek) en de rol van migratie en dispersie bij deze fluctuaties (mate en bronnen van influx). Tevens is het van belang voor het beheer en inschatten van transmissierisicos om het terreingebruik en het effect van beheermaatregelen (o.a. jachtmethoden) op het terreingebruik in beeld te hebben.

In Noord Brabant en Limburg zijn echter slechts beperkte (tel)gegevens beschikbaar en ontbreekt een nauwkeurig inzicht in elk van deze factoren. Dit onderzoek heeft als doel om gedegen inzicht te krijgen in de werkelijke aantallen van wilde zwijnen. Daarbij spelen migratie, reproductie en sterfte een belangrijke rol.

In het onderzoek worden de volgende vragen beantwoord:

  1. Kan op basis non-invasief genetisch onderzoek (dna) beter inzicht verkregen worden in:
    a. het exacte aantal zwijnen in een deelgebied?
    b. de ontwikkeling van de populatiegrootte per deelgebied in de tijd?
    c. de mate van (na)aanwas, sterfte en migratie, en daarmee fluctuaties in populatiegrootte gedurende het jaar (populatiedynamiek)?
    d. de bronnen van eventuele immigratie
  2. Is het mogelijk om via extrapolatie van de genetische vastgestelde populatieomvang een betere indicatie te krijgen van de totale populatieomvang in een groter gebied?

Publicaties