Project

Inventarisatie voedseleducatie leeftijdsgroep 18-24jaar

Deze verkenning gaat om het inventariseren van bestaande interventies en initiatieven op het thema gezonde en duurzame voeding binnen en rond de onderwijsinstelling (MBO, HBO en WO). Het achterliggende doel hierbij is het stimuleren van gezonde en duurzame voedingsgewoonten van deze doelgroep, die mogelijk een leven lang beklijven.

Het programma Jong Leren Eten heeft zich de afgelopen vier jaar geconcentreerd op de doelgroep 0-18 jarigen. In het Beleidskader Jong Leren Eten 2021-2024 is aangekondigd in te willen zetten op de leeftijdscategorie 18-24 jaar. Het aanbod van voedseleducatieprogramma’s in en rond de onderwijsinstelling voor 18-24 jarigen vanuit wetenschap en praktijk is versnipperd en de kwaliteit is niet altijd duidelijk. Er is behoefte aan een verkenning naar bestaande interventies en initiatieven binnen en rondom de onderwijsinstelling teneinde een goede focus aan te kunnen brengen in de Jong Leren Eten activiteiten voor de komende vier jaar. Bij deze verkenning gaat het om het inventariseren van bestaande interventies en initiatieven op het thema gezonde en duurzame voeding binnen en rond de onderwijsinstelling (MBO, HBO en WO).

Aanpak

Het project bestond uit drie hoofdonderdelen. Ten eerste een literatuurstudie en deskresearch om een overzicht te krijgen van voedseleducatie-interventies binnen en rondom de onderwijsinstellingen vanuit wetenschap en de Nederlandse praktijk. Ten tweede is er een beoordelingskader ontwikkeld om inzicht te krijgen in de kwaliteit van het aanbod (o.a. effectiviteit en implementatie). Ten derde zijn er groepsgesprekken uitgevoerd met personen die actief zijn in dit werkveld en binnen de opleidingen. Het doel hiervan was om kansen en mogelijkheden voor deze leeftijdsgroep te verkennen en het overzicht van voedseleducatie-programma’s aan te vullen. De verkenning is afgerond met een advies aan LNV/SK&I en specifiek het programma Jong Leren Eten.

Resultaten

De resultaten laten zien dat er geen gouden standaard is als er gekeken wordt naar de verschillende praktijkinitiatieven en wetenschappelijke programma’s die wereldwijd beschikbaar zijn. Meerdere aanpakken kunnen in de praktijk succesvol zijn, mits er rekening wordt gehouden met een aantal aandachtspunten.
In de wetenschappelijke literatuur werden wereldwijd 21 interventies geïdentificeerd, waarvan 33% een persoonsgerichte aanpak hanteerde en 67% een omgevingsgerichte aanpak. De meeste interventies lieten positieve effecten zien op voedselkeuze, voedselinname of verkoopgegevens. Van de Nederlandse praktijkinterventies die werden gevonden, paste 40% een persoonsgerichte aanpak toe en 60% een omgevingsgerichte aanpak.

Uit de analyse bleek dat zowel online als offline persoonsgerichte interventies, alsook omgevingsinterventies effectief kunnen zijn.

Aanbevelingen

De acht aandachtspunten die geïdentificeerd zijn uit de gesprekken en analyses bieden aanbevelingen voor succesvolle interventies die als doel hebben om gezonde en duurzame voedingsgewoonten bij 18-24 jarigen te stimuleren.

  1. Betrek jongvolwassenen - weet wat er bij hen leeft en wat hun behoeften zijn;
  2. Begin klein en breid stap voor stap uit – zorg daarbij voor meerjarenplannen met continue agendasetting;
  3. Zorg voor één of meerdere kartrekkers binnen de onderwijsinstelling;
  4. Richt je niet alleen op het individu, maar ook op de omgeving;
  5. Maak een vertaalslag naar de lokale situatie – houd rekening met de culturele en regionale context;
  6. Maak duurzame en gezonde voeding onderdeel van het schoolbeleid en faciliteer met tijd, mankracht en materialen;
  7. Focus op zowel duurzame als gezonde voedingsgewoonten en evalueer de effecten voor beide uitkomsten;
  8. Ga uit van eerder toegepaste effectieve aanpakken.

Publicaties