Project
KD-2023-087_Analysemethode ongebonden blauwalgtoxines plantaardige er dierlijke matrices
Blauwalgtoxines kunnen potentieel vanuit oppervlaktewater overgedragen worden naar plantaardige en dierlijke voedselproducten via irrigtie en veedrenking. Binnen dit onderzoek wordt een analysemethode ontwikkeld om de belangrijkste blauwalgtoxines (microcystines) te kunnen meten in dergelijk evoedingsmiddelen.
Blauwalgen kunnen met name in periodes van warm, stabiel weer massaal tot bloei komen in (zoet) oppervlaktewater. De verwachte klimaatverandering, bestaande uit meer droge, hete zomers afgewisseld met hevige buien waardoor er veel voedingsstoffen het water inspoelen, leidt naar verwachting tot meer blauwalgproblemen in Nederland.
Blauwalgen kunnen verschillende toxines produceren. Een aantal belangrijke toxinegroepen zijn microcystines, anatoxines, cylindrospermopsines en saxitoxines. Als gewassen worden geïrrigeerd met water dat blauwalgtoxines bevat, kunnen deze toxines zich ophopen in/op het gewas. Ook bestaat de zorg dat toxines vanuit het oppervlaktewater in dierlijke producten (bijv. vlees en melk) terecht kunnen komen als het water wordt gebruikt om vee te drenken. In een recent advies aan de minister van LNV heeft NVWA-BuRO richtlijnen afgeleid voor toxineconcentraties in water dat voor irrigatie en veedrenking wordt gebruikt. Omdat er een kennisleemte is in het voorkomen van blauwalgtoxines in agrarisch water, wordt in ditzelfde advies aanbevolen om een monitoringssysteem op te zetten voor blauwalgtoxines in water voor agrarisch gebruik.
In het Nederlands oppervlaktewater zijn toxines uit alle vier de hierboven genoemde toxinegroepen aangetoond. Microcystines komen in oppervlaktewater echter het meest frequent voor en van deze toxines zijn de concentraties over het algemeen ook het hoogst [3]. Aangezien microcystines ook een hoge toxiciteit hebben, vormen zij naar onze inschatting het grootste risico.
LNV is verantwoordelijk voor de veilige productie van plantaardige gewassen en dierlijke producten. Op dit moment worden deze producten niet structureel gemonitord op blauwalgtoxines. Om de risico’s voor de voedselveiligheid van ophoping van blauwalgtoxines via irrigatie- of veedrenkingswater te onderzoeken is het vereist dat er goede analysemethodes beschikbaar zijn voor analyse van tenminste microcystines in relevante plantaardige en dierlijke producten. Methodes voor analyse van vrije microcystines zijn beschikbaar voor de analyse van water. Deze moeten toepasbaar gemaakt worden voor plantaardige en dierlijke producten.