Natuurpositieve voedselsystemen

De transitie naar een natuurpositief voedselsysteem vereist een paradigmaverschuiving van 'minder schade toebrengen aan de natuur' naar 'doen wat het beste is voor de natuur'. Wat het beste is voor de natuur hangt af van de context waarin het voedselsysteem opereert en van het bereiken van overeenstemming welke acties moeten worden ondernomen. Wij geloven dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking voorwaarden zijn voor succesvolle natuurpositieve voedselsystemen. Ons eerste product is een werkdefinitie van het concept NPFS. Volgens deze definitie zijn voedselsystemen natuurpositief als de natuur centraal staat in de besluitvorming en als ze leiden tot een grotere biodiversiteit en beter functioneren van het ecosysteem door collectief begrip en actie. De vijf elementen van deze definitie worden uitgelegd in een brochure. De brochure is een startpunt voor actoren in het voedselsysteem die geïnteresseerd zijn in het concept; zij kunnen het gebruiken om een interne dialoog te starten over wat natuurpositiviteit betekent voor hun deel van het voedselsysteem. Naast de brochure is er een achtergronddocument dat uitlegt met welke literatuur en welk proces de werkdefinitie is bedacht.

Het tweede product is het indicatorenrapport. Dit rapport stelt een set van 35 indicatoren voor waarmee natuurpositieve voedselsystemen kunnen worden gemonitord. Het rapport legt uit hoe en waarom we deze indicatoren hebben geselecteerd en bevat een bijlage met een gedetailleerde beschrijving van elke indicator die we voorstellen. In de huidige fase van de transitie kunnen de indicatoren worden gebruikt om de dialoog over principes en normen te starten. In een later stadium kunnen ze worden gebruikt om de voortgang te meten richting natuurpositiviteit van specifieke onderdelen van het voedselsysteem.

Ons voedselsysteem is een complex, wereldwijd verbonden systeem. We streefden naar tools die wereldwijd zouden werken. Daarom hebben we onze definitie en indicatoren getest in twee casestudies in Kenia en India, en korte workshops toegevoegd met Nederlandse stakeholders. De twee casestudies zijn gepubliceerd als vier afzonderlijke producten: twee casebeschrijvingen van vóór het bezoek en twee resultatenrapporten van na het bezoek. Er is een korte video beschikbaar over de interacties met Nederlandse stakeholders van Natuurlijk Melken en het voedselbos-netwerk. Een wetenschappelijk artikel over de bevindingen van de casestudies is in voorbereiding.

De resultaten van de casestudies vormen de basis voor een whitepaper over factoren die bijdragen aan of juist belemmeringen vormen voor NPFS. We zagen dat de meeste stakeholders erkennen dat de mensheid voor onze voedselproductie afhankelijk is van de natuur. Mensen hebben echter moeite om natuurpositief te worden, of zelfs om minder natuurnegatief te worden. Het rapport over bijdragen en belemmeringen reikt ideeën aan voor overheden, ngo's en bedrijven in de voedingssector om NPFS op te pakken.

Ons werk is slechts het begin van een enorme transformatie die nodig is voordat ons wereldwijde voedselsysteem natuurpositief zal zijn geworden. Meer onderzoek en meer dialoog zijn nodig om dit te bereiken. Om dat proces te ondersteunen, is als laatste eindproduct een rapport geschreven over onze methoden en tools. Dit rapport is voornamelijk bedoeld voor onderzoekers die ons werk willen vervolgen.