Sababank: Biodiversiteit (koraalrif)

De Saba Bank is het grootste onderzeese atol in het Caribisch gebied en een van de grootste ter wereld (2000km²). De bank ligt ver van grote landmassa’s en wordt omringd door een duizenden meters diepe zee waardoor er bijna geen vervuiling is. De bank bestaat uit kilometers dik koraalrif en langs een groot deel van de rand van de Bank liggen uitgestrekte koraalriffen. De koralen zorgen voor de 3 dimensionale structuur waar alle andere planten en dieren gebruik van maken, produceren zand en bieden bescherming tegen stormen en golven. De koralen zijn de bouwmeesters van de Bank maar op de bank liggen ook andere belangrijke ecosystemen zoals sargassumvelden, wiervelden, zandvlaktes en kalkalgvelden. De Saba bank heeft nog steeds onontdekte geheimen. In 2018 werd een vrijwel onverstoord koraalrif aangetroffen in het zuidwesten. Op de Luymesbank, het noordoostelijke deel van de bank zijn vorig jaar tijdens een expeditie met het NIOZ meer dan 20 sinkholes ondekt die behoren tot de grootste en diepste op de wereld. De sinkholes vormen een unieke habitat waar op de bodem zeer zeldzame kalkalgentorens groeien. De Bank ligt geheel binnen de territoriale wateren van Saba en de Exclusieve Economische Zone (EEZ) van Caribisch Nederland en is van groot belang voor de economie van Saba. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de Saba Bank een extreem rijk gebied vormt in termen van biodiversiteit van flora en fauna, met name vissen, koralen, algen en sponsen.

Het belang van de Saba Bank blijkt uit allerlei regelingen en besluiten: In 2010 is de Saba Bank per Antilliaans Landsbesluit aangewezen als beschermd gebied en als zodanig bij het SPAW protocol (UNEP-CEP, Carthagena Convention) aangemeld; onder de International Maritime Organization (IMO) geniet de Saba Bank bescherming als PSSA gebied (Particular Sensitive Sea Area) zodat het scheepsverkeer en met name het ankeren van grote zeeschepen gereguleerd kan worden; onder het Biodiversiteitsverdrag (CBD) is de Saba Bank aangewezen als een EBSA gebied, een biologisch of ecologisch exceptioneel zeegebied. De Saba Bank is tevens het belangrijkste onderdeel van de Exclusieve Economische Zone (EEZ) van Caribisch Nederland.

Sinds 2011 wordt het koraalrif van de Saba Bank regelmatig onderzocht om de conditie van de koraalriffen en andere ecosystemen op de bank te bepalen. Hierbij worden steeds weer nieuwe ontdekkingen gedaan. De laatste survey was in 2018. In 2024 is een habitatkaart van de Sababank opgeleverd op basis van alle beschikbare gegevens. Deze zal in 2025 worden uitgebreid met nieuwe satellietdata om verder te verbeteren.

Met name voor rapportage over de Stand van Instandhouding is het van belang dat verder onderzoek naar de staat van de koraalriffen en aangrenzende ecosystemen gebeurt. De bank is ook economisch van groot belang, met name voor de vissers van Saba. De huidige visserij richt zich hoofdzakelijk op de vangst van kreeft en diepwater snappers. Verduurzaming van de visserij op de Saba bank wordt in een ander BO project onderzocht.