Project
Systeemsprong chrysant: naar een energiezuinige en emissiearme teelt
De teelt van chrysant staat voor een aantal uitdagingen in de komende jaren: teelt los van de ondergrond, ge-automatiseerd planten en oogsten, en een fossielvrije en emissiearme teelt die digitaal gestuurd wordt. Deze combinatie van doelen ten opzichte van de huidige grondgebonden teelt maakt een systeemsprong nodig. Po-gingen tot nu toe met teelt op water of op erfgoedvloeren hebben nog geen commerciële toepassing gevon-den. Een alternatief is teelt in bakken met substraat, waarmee in de praktijk en in proeven al ervaring is opge-daan, en waarin aangetoond werd dat het goed mogelijk is chrysanten in bakken te telen, en een hoge produc-tie per m2 te halen. De voordelen van teelt in bakken zijn aanzienlijk. De hoeveelheid substraat is beperkt, waardoor de energiebehoefte en daarmee CO2 emissie voor stomen substantieel wordt verminderd: van 3 kuub gas per m2 in de volle grond (KWIN 2023) naar slechts 0,3 kuub gas per m2. Er wordt van onderaf water gegeven, waardoor er geen energie gebruikt hoeft te worden voor het drogen van het gewas, en de kans op schimmelziektes afneemt. Dit leidt gezamenlijk al tot een energiebesparing van 25%1. Wanneer daarnaast de belichting afgestemd wordt op de behoefte van het gewas, kan het elektriciteitsgebruik van de teelt in bakken ook verder verlaagd worden. Een nadeel van de teelt in bakken is de hogere investeringskosten, die gedurende de teelt terugverdiend moeten worden. Daarentegen is een voordeel de mogelijkheid om het drainwater op te vangen, te hergebruiken en sneller in te spelen op de nutriëntenbehoeften van het gewas. Een mobiel systeem biedt mogelijkheden voor automatisering van teelthandelingen en digitalisering van de teelt. Robotisering voor oogsten in de kas is lastig. Het is eenvoudiger om per bak te oogsten in een verwerkingsruimte. Zo leidt een systeemsprong tot een integrale aanpak waarbij energiebesparing, gewasgezondheid, water en nutriënten, di-gitalisering en nauwkeuriger sturen gecombineerd kunnen worden.
Een energiebesparing van tenminste 25% ten opzichte van een grondgebonden teelt door minder energieverbruik bij stomen (van 3 naar 0.3 m3 gas per m2). Omdat van onderaf water gegeven wordt is geen energie meer nodig voor het afdrogen van het gewas om schimmelziektes te voorkomen. Het is hierdoor niet meer nodig in de winter continue het onder warmtenet aan te hebben staan. Met een warmte input van normaal 26 m3 gas per m2 per jaar (KWIN 2023) wordt dus 6,5 m3 gas per m2 per jaar bespaard op de warmte input naast de besparing op het stomen.
Verlaging van de elektriciteitsbehoefte voor belichting door de lichtintensiteit af te stemmen op de behoefte van het gewas (hogere lichtbenuttingsefficiëntie).