Project

Verkenning gezonde dieren

Het veilig houden van dieren, met oog voor gezondheid en welzijn van dier en mens en een gezond milieu, en het produceren van veilige dierlijke producten is van belang om in hoogwaardig voedsel te voorzien. Op dit moment staat door maatschappelijke druk de veehouderij ter discussie vanwege risicos voor volksgezondheid en suboptimaal dierwelzijn. Het is van algemeen maatschappelijk belang en in het belang van ondernemers in de dierlijke productieketens, om te werken aan een gezonde veehouderij, met gezonde dieren zonder substantieel gebruik van medicijnen of overlast voor de omgeving. Omwonende mogen geen additionele neven effecten ervaren bij de vernieuwing van systemen.

Dit Maatschappelijk Innovatie Programma (MIP) richt zich op integrale oplossingen voor houderijsystemen voor de verschillende diersectoren, waarbij de dieren centraal staan. Er wordt ingezet op verbetering van diergezondheid en dierenwelzijn en beheersing/wegnemen van de nadelige effecten voor milieu en volksgezondheid. Het doel van de MIP binnen de kalverhouderij is om diergezondheid te verhogen en het gevolg hiervan is dat er minder medicijn- en antibioticagebruik is, een beter rendement en een gezonder kalf. Uit de eerste gesprekken met de kalversector komen melktemperatuur en stalklimaat als belangrijke factoren die invloed hebben op diergezondheid. In een brainstorm zijn de vragen en oplossingen geïnventariseerd. Vanuit deze input is een werkplan geschreven.

Aandacht

Om in hoogwaardig en veilig dierlijk voedsel te voorzien is het van groot belang om landbouwhuisdieren te houden met aandacht voor de gezondheid en het welzijn van dier en mens en met oog voor een gezond milieu met zo min mogelijke last voor mens en omwonenden. Op dit moment staat door maatschappelijke druk de veehouderij ter discussie vanwege belasting voor de volksgezondheid en suboptimaal dierwelzijn. Het is van algemeen maatschappelijk belang en in het belang van ondernemers in de dierlijke productieketens, om te werken aan een maatschappelijk geaccepteerde veehouderij, met gezonde dieren zonder substantieel gebruik van antibiotica of overlast voor de omgeving.

Integrale oplossingen

Dit programma richt zich op integrale oplossingen voor houderijsystemen voor de verschillende diersectoren, waarbij gezonde dieren en gezonde mensen centraal staan. Er wordt ingezet op verbetering van diergezondheid en dierenwelzijn en beheersing/wegnemen van de nadelige effecten voor milieu en volksgezondheid voor de gehele veehouderij.

Voor een betere diergezondheid, dierenwelzijn en humane gezondheid is het nodig dat vernieuwing wordt gekenmerkt door een aanpak waarbij het systeem zelf verstorende invloeden van buiten kan opvangen en niet alleen voortbouwt op kleine aanpassingen. D.w.z. werkend vanuit de eigen weerbaarheid van het dier, het bedrijf en/of de keten.

Weerbaarheid verhogen

Het genetisch potentieel van onze huidige dieren is enorm hoog, maar wordt niet volledig benut. Dieren worden voortdurend blootgesteld aan veranderingen in hun omgeving die een beroep doen op hun draagkracht, zoals grotere schommelingen in de omgevingstemperatuur door klimaatveranderingen, aanwezigheid of introductie van pathogenen, omgang met (vreemde) soortgenoten en beperkte beschikbaarheid van voedsel. Daarbij gaat veel energie verloren aan het managen van het eigen evenwicht waardoor dit niet beschikbaar is voor groei of productie van vlees, melk of eieren. Bij een draaglast die de weerbaarheid (ruim) overstijgt raakt zelfs de gezondheid in het geding en wordt inzet van medicatie waar onder antibiotica noodzakelijk. Een productiesysteem dat alleen gestoeld is op het beperken van de draaglast door bijvoorbeeld een strikt hygiëneprotocol is een kwetsbaar systeem. De benadering waarbij de weerbaarheid van het dier vergroot en beter benut wordt, kan helpen om het systeem te versterken en minder kwetsbaar te maken en de diergezondheid, ook gericht op bedrijfsgebonden dierziekten, op een integrale manier aan te pakken.

Dit zal leiden tot een houderij (gangbare, biologische en natuurinclusieve landbouw) waar gezondheid, welzijn én een efficiënte productie in balans met elkaar zijn of elkaar versterken. Gezonde dieren zijn hierbij de norm. Hierbij kan gebruik van antibiotica gereduceerd worden en management aangepast worden zodat dieren kunnen omgaan, vanuit hun eigen intrinsieke mogelijkheden met veranderingen: adaptatie. Dit zonder nadelige neven effecten voor omwonenden, voedsel veiligheid noch voedsel kwaliteit.

Proeftuin

Een van de onderdelen in 2018 van dit integrale programma is om met innovatiegroepen te starten waarin oplossingsrichtingen om diergezondheid te bevorderen door de weerbaarheid/veerkracht te vergroten worden onderzocht. Hiervoor wordt in een proeftuin gewerkt met experimenteerruimte waarbij de expertise die aanwezig is vanuit verschillende PPS-en, NWO programmas en andere projecten kennis en innovatie uitwisselen.

Het resultaat van het gehele programma is dat het oplossingen met impact levert om dieren gezond te houden zonder nadelige gevolgen voor humane gezondheid.

Publicaties