Diagnostiek: Hond en kat

Wilt u een hond of kat meenemen naar het buitenland? Dan is het meestal nodig dat het dier gevaccineerd is tegen rabiës (hondsdolheid). Soms is er voor vertrek ook nog een titerbepaling nodig. Bij deze test wordt de hoeveelheid antistoffen in het bloed (de titer) vastgesteld. Daaruit blijkt of de vaccinatie goed is aangeslagen en het dier voldoende is bescherm tegen hondsdolheid. Win hierover advies in bij de dierenarts en/of de ambassade van het land waar u heen gaat.

Veelgestelde vragen

Welke test heb ik nodig?
Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad is in Nederland het officieel erkende EU-laboratorium dat de titerbepaling uitvoert. Via het opdrachtformulier ‘rabiës serologie’ (blauwe knop hierboven) vraagt u deze test bij ons aan.

Wat zijn de kosten van rabiës-serologie?
U vindt de prijzen terug in de tarievenlijst.

Wat moet ik doen als u met mijn dier naar het buitenland ga? 
Dat is afhankelijk van de wetten van dat land. Het beste kunt u contact opnemen met (de ambassade of consulaat van) het land waar de dieren uiteindelijk naar toe gaan om de voorwaarden voor import en export op te vragen (ambassade startpagina.nl).

Verandert de Brexit iets voor het meenemen van mijn huisdier?
De regels voor het meenemen van een hond of kat naar het Verenigd Koninkrijk en andersom zijn niet gewijzigd. Naast een rabiësvaccinatie is mogelijk ook een bloedtest nodig die aantoont dat er na vaccinatie antistoffen zijn gevormd. Lees meer over de regels van de Britse overheid (Engels).

Hoe stuur ik materiaal voor serologie op vanuit het buitenland?
Voor rabiësserologie kunt u het beste alleen het serum (vloeistof van het bloed) naar ons opsturen. Het serum verpakt u als diagnostisch monster (verpakkingsinstructie P650, paginanummer 137) De meeste koeriers, zoals TNT, UPS, DHL, Fedex, zijn van de verpakkingseisen op de hoogte en kunnen u verder helpen.

Wat wordt bedoeld met de monsteridentiteit?
Dit zijn de identiteitgegevens van het dier. U vermeldt bij de monster-identiteit dus het chipnummer of de tattoocode van het dier. Eén van beide codes moet in het dierenpaspoort staan.

Hoeveel onderzoeksmateriaal stuur ik op?
Per dier is minimaal 1 ml serum of 3 ml serumbloed nodig.

Wanneer is mijn huisdier na vaccinatie voldoende beschermd?
Na vaccinatie moet de referentiewaarde groter zijn dan 0,5 IU/ml (≥ 0,5 IU/ml). IU staat voor International Units oftewel Internationale Eenheden.

Wat is de referentiewaarde?
Met de referentiewaarde wordt de mate van bescherming tegen rabiës uitgedrukt. Met de serologietest stelt WBVR deze waarde vast en drukt deze uit in de ‘titer’. Afhankelijk van het land van import moet de referentiewaarde groter zijn dan of gelijk zijn aan 0,5 IU/ml (≥ 0,5 IU/ml). IU staat voor International Units oftewel Internationale Eenheden. De referentiewaarde staat in het dierenpaspoort, op de pagina waar de dierenarts de uitslag van het onderzoek invult.

Wat zijn mogelijke oorzaken voor een te lage rabiës titer?

• Als de vaccinatie niet herhaald wordt, daalt de titer langzaam. Mocht de titer nu na jaren van voldoende hoog, te laag zijn geworden dan is het aan te raden uw huisdier opnieuw te vaccineren. De fabrikant geeft aan dat honden en katten eenmaal per 3 jaar gevaccineerd dienen te worden. Advies: herhalen vaccinatie.
• De vaccinatie is niet goed uitgevoerd. Het kan zijn dat het vaccin niet goed opgelost is geweest of dat bijvoorbeeld niet alle vloeistof goed onder de huid is gespoten. In dat geval kan uw dier te weinig weerstand opbouwen tegen rabiës en vinden we dus een te lage titer. Advies: herhalen vaccinatie.
• Het vaccin heeft minder goed gewerkt. Er worden altijd grote hoeveelheden vaccin geproduceerd. Het kan zijn dat er een batch tussen zit die minder goed is of dat het vaccin op een onjuiste manier bewaard is. In beide gevallen is het vaccin minder werkzaam en bouwt het dier onvoldoende weerstand op tegen rabiës. Advies: herhalen vaccinatie.
• Uw huisdier maakte op het moment van vaccinatie een infectie door. Als uw huisdier ziek is op het moment dat het gevaccineerd wordt dan kan het zijn dat er minder weerstand wordt opgebouwd tegen rabiës. Advies: herhalen vaccinatie.
• Uw huisdier was nog te jong toen het gevaccineerd werd. Uw huisdier dient minimaal 3 maanden oud te zijn voordat het gevaccineerd kan worden tegen rabiës. Bij jonge dieren worden antilichamen via de moedermelk opgenomen. Als er nog veel van deze antilichamen in het bloed van het jonge dier aanwezig zijn dan reageert hij/zij niet voldoende op de vaccinatie. Advies: herhalen vaccinatie.
• De test is te kort na de vaccinatie uitgevoerd. Als er te kort na de vaccinatie bloed bij uw huisdier wordt afgenomen voor de titerbepaling kan het zo zijn dat uw huisdier niet voldoende de tijd gehad om op de vaccinatie te reageren. Er moet minimaal 3 weken zitten tussen vaccinatie en de bloedafname voor de titerbepalingstest. Advies: herhalen van de test als deze binnen 3 weken na vaccinatie is uitgevoerd anders vaccinatie herhalen.

In bijna alle gevallen dat er een te lage titer gevonden wordt, is het aan te raden uw huisdier (opnieuw) te laten vaccineren. U kunt dan 3 weken na de vaccinatie opnieuw bloed laten testen op rabiës titer.

Is de door WBVR uitgevoerde test een geldige test?
Wageningen Bioveterinary Research voert de FAVN-test uit volgens een voorgeschreven OIE-richtlijn. Wij zijn hiertoe officieel erkend door de EU. De Raad van Accreditatie ISO17025 heeft de door Wageningen Bioveterinary Research uitgevoerde test geaccrediteerd.

Wat betekent de uitslag Monster Is Toxisch (MIT)?
U krijgt deze uitslag als in het ingezonden onderzoeksmateriaal toxische stoffen zitten, die schadelijk zijn voor de celkweek nodig om de test uit te voeren. Hierdoor gaan de cellen in kweek voortijdig dood en is de test niet af te lezen en volgt de uitslag MIT. Toxische reacties kunnen optreden als gevolg van vaccinaties die het dier eerder heeft ondergaan. In een dergelijke situatie laat een nieuw genomen monster vaak helaas opnieuw een toxische reactie zien. Een andere oorzaak van een toxische reactie kan een slechte kwaliteit van het monster zijn (hemolytisch, lipemisch, niet koel bewaard, te oud). In een dergelijk geval kan met een nieuw, kwalitatief goed monster veelal wel een goede test worden uitgevoerd. Soms helpt het door bloed van uw dier te laten tappen als het nuchter is.

Is één keer vaccineren voldoende?
In de meeste gevallen is één keer vaccineren niet voldoende. Bij een éénmalige vaccinatie is de bescherming tegen rabiës op z’n hoogst na 4 tot 6 weken en daalt daarna meestal weer. Na meerdere keren vaccineren (2x - >3x) blijft de beschermingsfactor ook gedurende langere tijd voldoende.

Kan ik elk vaccin tegen rabiës gebruiken?
Er zijn verschillende vaccins, vraag uw dierenarts om advies hierover.