Nieuws

Landbouwexport in 2021 voor het eerst boven de 100 miljard euro

article_published_on_label
21 januari 2022

De waarde van de landbouwexport in 2021 wordt geraamd op 104,7 miljard euro, een record. Dat melden Wageningen University & Research (WUR) en het CBS op basis van gezamenlijk onderzoek in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

De landbouwexport in 2021 is 9 miljard euro (9,4 procent) hoger dan in 2020. De groei van de landbouwexport is te danken aan zowel een stijging van de prijzen als een groei van het exportvolume. Daarbij is de prijsstijging iets groter dan de volumegroei. De geraamde landbouwexport van 104,7 miljard euro bestaat uit 75,7 miljard euro goederen van Nederlandse makelij en 29,0 miljard euro wederuitvoer van landbouwgoederen van buitenlandse makelij. De export van goederen van Nederlandse makelij is 10,7 procent groter dan in 2020, de wederuitvoer groeide met 6,1 procent. De Nederlandse economie verdiende in 2021 naar schatting 46,1 miljard euro aan de export van landbouwproducten, waarvan 42,1 miljard euro dankzij export van goederen van Nederlandse makelij en 4,0 miljard euro dankzij wederuitvoer.

Figuur 1: Landbouwexport.
Figuur 1: Landbouwexport.

Export vooral naar de buren

In 2021 ging een kwart van de landbouwexport naar Duitsland (26,3 miljard euro). België (12 procent), Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (elk 8 procent) zijn daarna de belangrijkste bestemmingen. Frankrijk is het Verenigd Koninkrijk gepasseerd als derde belangrijkste bestemming voor de Nederlandse landbouwexport. Terwijl de waarde van de export van landbouwproducten naar Frankrijk in 2021 met 14 procent toenam, groeide de export naar het Verenigd Koninkrijk nauwelijks (met 0,4 procent).

35 procent minder wederuitvoer naar Verenigd Koninkrijk door Brexit

De export naar het Verenigd Koninkrijk stagneert. Dit komt door een afname van de wederuitvoer van landbouwgoederen van maar liefst 35 procent. Sinds 1 januari 2021 is het vanwege invoerrechten aantrekkelijker om goederen van buiten de Europese Unie direct naar het Verenigd Koninkrijk te vervoeren en niet via Nederland. De landbouwexport van Nederlandse makelij naar het Verenigd Koninkrijk is in 2021 juist fors, met 14 procent, gegroeid. Hierbij speelt wel dat veel Britse controles op dierlijke en plantaardige producten en diverse douaneformaliteiten zijn uitgesteld tot 2022. Deze controles zullen dit jaar naar verwachting effect hebben op de Nederlandse landbouwexport naar het Verenigd Koninkrijk.

Figuur 2: Top tien bestemmingen landbouwexport 2021.
Figuur 2: Top tien bestemmingen landbouwexport 2021.

Sierteeltexport kwart hoger

Net als in eerdere jaren is sierteelt (bloemen, planten, bloembollen en boomkwekerijproducten) in euro’s gemeten het belangrijkste landbouwexportproduct. In 2021 werd voor 12 miljard euro aan sierteeltproducten uitgevoerd, een kwart meer dan in 2020. Deze toename komt vooral door de sterk gestegen prijzen van bloemen en planten in 2021. In 2020 exporteerde Nederland voor 9,6 miljard euro aan sierteelt en in 2019 voor 9,5 miljard euro.

Vlees is het tweede meest uitgevoerde landbouwproduct. De vleesexport nam met 7 procent toe van 8,5 miljard euro in 2020 tot 9,1 miljard euro in 2021. Ook alle andere belangrijke landbouwgoederen noteren een exportgroei. Alleen de export van bereidingen van graan, meel en melk is gekrompen. Een oorzaak hiervan is de forse afname van de export van babymelkpoeder naar China.

Figuur 3: Top tien meest uitgevoerde landbouwgoederen 2021.
Figuur 3: Top tien meest uitgevoerde landbouwgoederen 2021.

Biologische handel

Er is groeiende aandacht voor de omstandigheden waaronder verhandelde producten tot stand zijn gekomen. Het kan dan zowel gaan om sociale thema’s (zoals kinderarbeid, slechte werkomstandigheden, slavernij) als om milieu-thema’s (zoals klimaat, biodiversiteit). Naar verwachting publiceert de Europese Commissie in maart 2022 een richtlijn die bedrijven in de Europese Unie verplicht om verantwoord te ondernemen. In de huidige (handels)statistieken is informatie hierover versnipperd. Voor biologische producten is wel informatie beschikbaar over de invoer. Daaruit blijkt dat 1,5 procent van het totale invoervolume in de Europese Unie biologisch was in de jaren 2018-2020. Bananen en veevoer zijn de grootste invoerstromen, Ecuador is het belangrijkste aanvoerland. Nederland is binnen de Europese Unie de belangrijkste importeur van biologische producten uit derde landen.

Toelichting: Exportverdiensten

De waarde die de Nederlandse economie overhoudt aan de uitvoer. Dit is de uitvoerwaarde minus de waarde van de invoer die nodig was in de hele Nederlandse productieketen om deze uitvoer te produceren.

Toelichting: Landbouwexport

Wageningen University & Research, het CBS en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) hebben, in lijn met internationale indelingen, bepaald welke goederen wel en niet onder de definitie van landbouwgoederen vallen. De landbouwgoederenhandel betreft hier de eerste 24 goederenhoofdstukken van de internationale handelsstatistieken plus een aantal landbouwgoederen uit overige hoofdstukken volgens de Gecombineerde Nomenclatuur coderingssystematiek (GN). Bij landbouwgoederen gaat het enerzijds om onbewerkte (primaire) agrarische producten zoals varkens, appels, bloemen, bloembollen en tomaten, en anderzijds om verwerkte (secundaire) producten zoals kaas, friet, chocolade, bier, tomatenketchup en vruchtensap. De hoofdstukken van de GN zijn ook leidend in de afbakening van de verschillende landbouwgoederen en de basis van figuur 3 in dit artikel.

Landbouwgerelateerde (tertiaire) goederen, zoals landbouwmachines of meststoffen, vallen buiten de basisdefinitie van de landbouwexport, maar worden wel uitvoerig beschreven in de basispublicatie (zie bron).