Markt- en ketenonderzoek

Duurzame ontwikkeling van agri-foodketens is nu belangrijker dan ooit. Het huidige voedselproductie- en distributiesysteem zorgt voor knelpunten: uitstoot van ammoniak en stikstof naar bodem en water, fijnstof, CO2, geuremissies, problemen met dierenwelzijn, ongewenste neveneffecten van gewasbeschermingsmiddelen, lichthinder, aantasting van biodiversiteit en bodemkwaliteit, uitbuiting en gebrek aan leefbaar inkomen.

Het verduurzamen van het systeem is niet makkelijk. De dynamiek van agri-foodketens is complex. Sommige ketens worden internationaler terwijl tegelijkertijd ook een verschuiving zichtbaar is naar lokale ketens. Verdere concentratie in de verwerkende industrie en de retail is een zichtbare trend in de meeste landen.

Internationale handel speelt een belangrijke rol in de meeste ketens. Veel Nederlandse landbouwproducten worden afgezet op met name de Europese markt, terwijl Nederland zelf ook veel importeert. Europese verwerkers kopen grondstoffen op wereldmarkten en ook steeds meer eindproducten vinden hun weg van buiten Europa naar de Europese consument. De meeste boeren wereldwijd hebben direct of indirect te maken hebben met prijsontwikkelingen op internationale markten. Tegelijkertijd komen in Nederland en grote delen van Europa keurmerken op als een manier om de bovenwettelijke inspanningen zichtbaar te maken voor de afnemers, consumenten en andere belanghebbenden.

Verbetering van de positie van boeren en tuinders is één van de doelen van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Veel boeren en tuinders in Nederland en wereldwijd hebben een zwakke positie in de keten. Steeds strengere duurzaamheidseisen, een relatief zwakke positie van (kleine) boeren, en prijsdruk door concurrentie op lokale en wereldmarkten, zetten de winstgevendheid onder druk en zorgen daarmee voor verdere prikkels tot schaalvergroting in de landbouw.

Verduurzaming is een flinke opgave. Wageningen Economic Research onderzoekt hoe agri-food ketens economisch, ecologisch en sociaal duurzamer kunnen worden op basis van marktinformatie, vakkennis en state-of-the-art onderzoeksmethoden. Wij kijken naar de context en het gedrag van bedrijven in agri-food ketens en focussen ons op hun economische, ecologische en sociale prestaties, concurrentievermogen, en echte kosten en eerlijke prijzen.

Echte kosten

Hoe kunnen belemmeringen voor verduurzaming door gebrek aan transparantie en door beprijzing van negatieve effecten worden weggenomen?

Eerlijke prijzen

Wat bepaalt of een keten als eerlijk wordt ervaren door bedrijven en consumenten? Hoe beïnvloedt die gepercipieerde eerlijkheid van agri-food ketens de ketenprestaties?

Waardeketenanalyse

Wie voegt welke waarde toe in de keten en hoe presteren agri-foodketens het best? Welke gedragsprikkels zijn er voor bedrijven in ketens om duurzaamheid te verbeteren?

Concurrentiekracht

Wat is de concurrentiekracht van bedrijven, bedrijfstakken, ketens of landen ten opzichte van de concurrentie in de markt? Hoe kunnen economische, ecologische en sociale prestaties van bedrijven bijdragen aan het concurrentievermogen?