Nieuws

Is het regenwoud een put of een bron van CO2?

article_published_on_label
15 september 2022

Wolken praten met blad en het blad praat terug. Wageningse en Utrechtse wetenschappers luisterden in de Amazone drie weken naar dat gesprek. Het beeld van een dialoog komt van hoogleraar Meteorologie en Luchtkwaliteit Jordi Vilà. Hij gebruikt het in een van de blogs die tijdens de expeditie naar het Braziliaanse regenwoud werden gemaakt. Bomen praten uiteraard niet, maar het beeld raakt wel de kern. Spraak is communicatie; in dit geval de interactie van bladeren en overdrijvende wolken door te spelen met licht.

Het project waar Vilà en zijn team al geruime tijd aan werken heet CloudRoots. ‘Wij willen met CloudRoots de verbinding leggen tussen wolken, neerslag en de fotosynthese in het regenwoud onder licht dat voortdurend verandert’, legt hij uit. Het gaat dus om de interactie tussen de atmosfeer en de vegetatie. Er zijn aanwijzingen dat de Amazone door de klimaatverandering netto niet langer CO2 opneemt, als was het een put, maar juist uitstoot en dus een bron is. Die vraag wordt vrijwel altijd vanuit het perspectief van de koolstofcyclus benaderd. Wij zeggen: integreer in dit perspectief ook de water- en energieuitwisseling en de rol van wolken daarin middels hun spel met straling.’

Interactie tussen blad en wolk

‘Veel wetenschappers die onderzoek doen naar de CO2-cyclus laten de dynamiek van de wolken buiten beschouwing’, vult collega Oscar Hartogensis aan. Zij nemen een soort dagelijks gemiddelde aan voor de hoeveelheid schaduw en bestuderen niet wat er daadwerkelijk op bladniveau gebeurt. Dat doen wij dus wel. Het gaat daarbij om snelle processen. Wij kijken naar die hele snelle interactie tussen het blad en de wolk.’ Die interactie gaat als volgt. Zodra er schaduw is stopt de fotosynthese onmiddellijk. De toevoer van brandstof (de zon) is immers onderbroken. Daardoor stopt niet alleen de opname van CO2, maar ook de productie van waterdamp door het blad. ‘En die verdamping is feitelijk de brandstof voor een volgende wolk.’