Nieuws

Maakt bodemleven van gesteenten een effectievere klimaatoplossing?

article_published_on_label
15 september 2022

Een nieuw Europees consortium onderzoekt of gesteenten, schimmels, bacteriën en wormen samen een innovatieve cocktail kunnen vormen die hoge hoeveelheden koolstof kan opnemen. Het onderzoek is onderdeel van het BAM! (Super-Bio-Accelerated Mineral weathering) project, dat wordt gefinancierd door een prestigieuze onderzoeks-subsidie van het European Innovation Council.

De verwering van silicaten is een natuurlijk proces, waarbij gesteenten in de bodem, zoals basalt of het olivijn-rijke duniet, reageren met water en koolstofdioxide (CO2). Dit trage verweringsproces heeft een belangrijke invloed op de atmosferische CO2-concentraties, maar onder natuurlijke omstandigheden enkel op zeer lange tijdsschaal. Wetenschappers wereldwijd proberen dit proces nu te versnellen, door silicaten te vermalen en ze bloot te stellen aan versnelde verwering, bijvoorbeeld in landbouwgebieden of langs de kust. Deze versnelde silicaatverwering (ESW) is een zogeheten CO2-verwijderingstechniek (CDR), die helpt om actief CO2 uit de atmosfeer op te nemen, en zo klimaatverandering af te remmen. De laatste jaren is het duidelijk geworden dat zulke CDR-technieken noodzakelijk zijn, als we de opwarming van de aarde lager dan 2 °C willen houden.

Het BAM!-project benadert ESW vanuit een heel nieuw perspectief. Projectcoördinator Sara Vicca (UAntwerpen, Global Change Ecology Centre): “Het BAM!- consortium, dat bestaat uit een multidisciplinair team van biologen, geologen, bodemwetenschappers, reactoringenieurs en specialisten in artificiële intelligentie, besliste om ‘op de reset-knop’ te drukken, en terug te gaan naar de basis van de verwering. We willen onderzoeken of we het verweringsproces naar ongekende snelheden kunnen opdrijven in een reactor. Zo willen we van ESW een techniek maken die direct kan worden toegepast bij de bron van de CO2-uitstoot. Het is onze ambitieuze doelstelling om het pad te effenen voor een nieuwe, goedkope technologie om CO2 op te nemen, zonder dat daarvoor veel extra energie nodig is.”

Om dit bereiken, richt BAM! zich op de kracht van de biologie. Bodemspecialist Jan Willem van Groenigen (Wageningen University & Research, Soil Biology): “Het intrigerende aspect van BAM! is dat het project zich niet richt op het versnellen van het verweringsproces door middel van de meest voor de hand liggende kandidaat: temperatuur. Hier zijn eerder onderzoeken naar gedaan, waaruit blijkt dat dit veel energie kost, iets wat niet wenselijk is voor een klimaatoplossing. Het BAM! team gaat terug naar de basis: natuurlijke verwering gaat substantieel sneller door de invloed van biologie. Planten, schimmels, bacteriën en regenwormen kunnen allen verwering stimuleren.”

Regenwormen en gesteenten werken op elkaar in. Foto: Tullia Calogiuri
Regenwormen en gesteenten werken op elkaar in. Foto: Tullia Calogiuri

Het BAM! project test honderden combinaties van organismen en gesteentes in een uniek batchexperiment, waarna de meest efficiënte combinatie in een reactor wordt gebruikt. In deze reactor wordt gestreefd naar het creëren van een samenspel van organismen waarbij elkaar versterkende processen zorgen voor een onnatuurlijk hoge verweringssnelheid. Het team bestaat uit wetenschappers van Wageningen University & Research en de universiteiten van Antwerpen, Hamburg en Uppsala.