Koeien & Kansen ondernemers voeren een rantsoen met gemiddeld 153 gram RE

Doel

Vanwege nationale stikstofdoelen heeft de overheid een overeenkomst met verschillende sectorpartijen gesloten. Het doel is om in 2025 het gemiddelde ruw eiwitgehalte in het rantsoen van de totale melkveestapel te verlagen naar 160 gram RE per kg ds. Dit doel ligt 7 gram lager dan het gemiddelde niveau in 2019.

Het project Koeien & Kansen wil verder gaan dan dit landelijke doel. De veehouders in het project hebben vanaf 2020 een doel van maximaal 155 g RE/kg ds in hun melkveerantsoen gesteld. Dit is 5 gram RE per kg ds scherper dan het doel van de sectorpartijen. In 2023 gaat het project het doel aanscherpen tot maximaal 153 g RE/kg ds.

Resultaten

In Figuur 1 zijn de RE-gehalten in het rantsoen van de Koeien en Kansen-bedrijven voor 2020, 2021 en 2022 weergegeven. Deze figuur laat zien dat het gemiddelde RE-gehalte op de Koeien en Kansen-bedrijven in 2022 uitkomt op 153 gram RE per kg ds. Dit resultaat is gelijk aan het gemiddelde van 2021 en 7 gram RE per kg droge stof lager dan in 2020.

Figuur 1 laat zien dat de variatie in resultaten in 2022 een stuk kleiner is dan in 2020. In dat jaar waren er nog uitschieters tot 177 gram RE per kg ds. In 2022 had bedrijf 8 het hoogste RE-gehalte met 162 gram RE per kg ds.

In 2022 haalden 11 bedrijven het doel van maximaal 155 gram RE per kg ds. Opvallend is het resultaat van De Marke dat met een RE-gehalte van slechts 141 gram RE per kg ds de voeding wist rond te zetten en daarmee een melkproductie wist te realiseren van meer dan 9700 kg melk per koe. Dit bedrijf voert ten opzichte van de andere bedrijven, wel veel bijproducten, ongeveer 13% van het totale rantsoen.

Vijf bedrijven haalden het doel van 155 gram RE per kg ds in 2022 niet. De bedrijven 8 en 10 moeten nog flinke stappen zetten om het doel te halen (6-7 gram RE per kg ds lager dan in 2022). Bedrijf 8 voert veel graskuil en krachtvoer met een hoog RE gehalte en bedrijf 10 voerde in 2022 heel veel vers gras (ongeveer 3500 kg ds per koe) en daarnaast geen maïs en geen (natte) bijproducten.

Verschil ten opzichte van 2021

Ondanks dat het RE-gehalte in het rantsoen in 2022 gelijk is aan 2021, verschillen de RE-gehaltes van de gevoerde producten ten opzichte van 2021. Het RE-gehalte van vers gras was in 2022 gemiddeld 9 gram RE per kg ds hoger dan in 2021. Ook het RE-gehalte van bijproducten en krachtvoer nam gemiddeld voor beide producten met 7 gram RE per kg ds toe. Deze hogere RE-gehalten werden in 2022 echter gecompenseerd door lagere RE gehaltes in graskuil (-4 gram RE per kg ds) en maïskuil (-3 gram RE per kg ds). Vooral het RE-gehalte van graskuil speelt een belangrijke rol, omdat graskuil met gemiddeld 35% de grootste rantsoencomponent was in 2022. Drieëntwintig procent van het rantsoen bestond uit krachtvoer, 20% uit maïs en 15% uit vers gras. Het gemiddelde rantsoen op de Koeien en Kansen-bedrijven bevatte in 2022 gemiddeld 3% overig ruwvoer en 4% bijproducten.

Gras en krachtvoer

Uit bovenstaande resultaten komt naar voren dat verlagen van het RE-gehalte van gras(kuil) en krachtvoer belangrijk is voor de bedrijven die nog niet aan de doelstelling voldoen. Het RE-gehalte van graskuil ligt op bedrijf 8 (dat het doel nog niet haalt) ongeveer 10 gram hoger dan het gemiddelde van alle Koeien en Kansen-bedrijven. Daar valt mogelijk nog winst te halen. Ook het RE-gehalte van krachtvoer, dat op dit bedrijf 204 gram RE per kg ds was, kan wellicht nog wat lager.

Voor bedrijf 10, dat ook het doel niet haalt, lijkt de opgave lastiger bij de hoge vers grasopname van 2022. Al haalde dit bedrijf de doelstelling in 2020 en 2021 wel bij een rantsoen met minder vers gras en erg lage VEM en RE-gehalten in het gras. In 2022 waren de RE-gehaltes van graskuil en krachtvoer overigens nog steeds vrij laag met resp. 129 en 124 gram RE per kg ds graskuil en krachtvoer. Wellicht kan het RE-gehalte van vers gras nog wat worden verlaagd ten opzichte van de 190 gram per kg ds in 2022. Maar het bedrijf dat veel grasproducten voert en geen maïs, heeft hierdoor wel minder sturingsmogelijkheden dan andere bedrijven en is sterk afhankelijk van de groeiomstandigheden en de kwaliteit van de grasproductie in een jaar om de doelstelling voor RE in het rantsoen te halen.